ارزیابی کمی و مولکولی تحمل به تنش خشکی ژنوتیپ های برنج

     اصلاح برنج برای تحمل به خشکی نیازمند ارزیابی صحیح تنوع موجود در جمعیت­ های اصلاحی و تجزیه ژنتیکی  شاخص ­های مرتبط با تحمل به خشکی است. به­ منظور بررسی شاخص ­های تحمل به تنش و شناسایی ژنوتیپ­ های متحمل به شرایط تنش خشکی، ۵۹ ژنوتیپ برنج در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۳ تکرار در دو شرایط غرقاب و تنش خشکی در سال زراعی ۹۲ مورد آزمایش قرار گرفتند. در این تحقیق ارتباط بین شاخص ­ها و نشانگر­های مولکولی در برنج با استفاده از ۱۰ شاخص و ۱۸۹ مکان ژنی حاصل از ۳۶ جفت نشانگر SSR و ۱۴۴ مکان ژنی حاصل از ۱۰ جفت نشانگر  ISSRبر روی ۵۹ ژنوتیپ برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفت. تحلیل همبستگی بین عملکرد در شرایط غرقاب و تنش خشکی و شاخص تحمل به خشکی نشان داد که شاخص­های SSI، STI، MP، GMP، HMو  YIرا به­ عنوان شاخص­هایی برتر در هر دو شرایط غرقاب و تنش خشکی که قادرند ژنوتیپ ­های مقاوم با عملکرد بالا را نشان دهند انتخاب نمود. براساس تجزیه رگرسیون گام­ به­ گام داده ­های مولکولی ریزماهواره و بین ریزماهواره با شاخص­ ها، در مجموع به ترتیب ۵۷ و ۴۴ نشانگر آگاهی بخش با شاخص ­ها شناسایی شد. بیشترین توجیه تغییرات بر اساس داده­های ریزماهواره مربوط به شاخص تحمل به تنش (STI) با ۵۴۱/۰ توسط مکان­های ژنیRM۵۴۲۴-E ،RM۴۶۲-B ،RM۵۴۹-E ،RM۸۲۰۶-C ،RM۷۱۱۸-B ،RM۵۴۲۴-D ، RM۳۲۹۴-B، RM۶۳۲۴-B،  RM۵۷۸۰-Gتبین شد و بیشترین توجیه تغییرات براساس داده­ های بین ریزماهواره  مربوط به شاخص عملکرد(YI) با ۴۶۹/۰ توسط مکان­های ژنیISSR۳-۱، ISSR۱-۶، ISSR۲-۸،ISSR۹-۱، ISSR۱۰-۸،  ISSR۱۰-۱۰ بود. از نتایج این تحقیق در تامین اطلاعات اولیه برای انتخاب غیر­مستقیم صفات مفید از طریق نشانگر­های مولکولی می­باشد.  

کلیدواژه ها:

ISSR ، Rice ، Stepwise regression ، SSR ، Tolerance Indices ، ببرنج ، رگرسیون گام­به­گام ، شاخص­ها تحمل به تش ، SSR ، ISSR