ارزیابی پایداری عملکرد لاین های اینبرد آفتابگردان در شرایط تنش شوری

برهمکنش ژنوتیپ در محیط مسئله­ ای مهم در مطالعه صفات کمی می­باشد زیرا تفسیر آزمایش­های ژنتیکی را دشوار و پیش بینی ­ها را با مشکل مواجه می­سازد، همچنین پایداری عملکرد در محیط­های مختلف را تقلیل می دهد. روش­های مختلفی برای درک الگوهای برهمکنش ژنوتیپ × محیط ارایه شده است. به ­منظور تعیین پایداری عملکرد و سازگاری لاین­های اینبرد آفتابگردان و تجزیه برهمکنش ژنوتیپ × محیط، ۱۰۰ لاین خالص آفتابگردان روغنی که از نقاط مختلف جهان تهیه شده اند، در دو شرایط تنش و بدون تنش شوری به­ مدت دو سال زراعی (۱۳۹۳-۱۳۹۴) یعنی ۴ محیط در محوطه گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در هر یک از شرایط معمول و شوری ۸ دسی­زیمنس بر متر مورد ارزیابی قرار گرفتند. در تجزیه پایداری به روش واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی، لاین­های با کد ۳۳ و ۷۱ کمترین مقادیر واریانس و ضریب تغییرات را نشان دادند. بر اساس واریانس انحراف از خط ابرهارت و راسل، لاین­های ۲۵، ۴۰، ۴۵ ،۷۱ و بر اساس ارزش پایداری AMMI (ASV) لاین­های ۷۱، ۹۳، ۷۷ و ۵۱ به ­عنوان لاین­های پایدار شناسایی شدند. جهت شناسایی ژنوتیپ های سازگار با محیط های خاص از روش بای­ پلات استفاده شد. بر پایه نتایج بای­ پلات لاین­های ۷۱، ۶۱ و ۱۷ پایدارتر از دیگر لاین­های مورد بررسی بودند. لاین ۷۱ عملکرد بالاتری نسبت به دو لاین دیگر داشت. لاین ۵۰ با عملکرد بالا، سازگاری خصوصی به محیط نرمال و لاین­های ۹۰ و ۴۸ با عملکرد بالا، سازگاری خصوصی به شرایط شور نشان دادند. براساس آماره های پایداری مورد بررسی و روش AMMI، لاین ۷۱ به­عنوان پایدارترین لاین تحت شرایط نرمال و تنش شوری معرفی می شود.

کلیدواژه ها:

Biplot ، Genotype by Environment Interaction ، Salt Stress ، Sunflower ، آفتابگردان ، برهمکنش ژنوتیپ × محیط ، بای پلات ، تنش شوری