عمران عالیشاه - AREEO
حجت اله محمودجانلو - AREEO
محمد حسن حکمت - AREEO
علی نادری عارفی - AREEO
سید یعقوب سید معصومی - AREEO
فرشید طلعت - AREEO

     به منظور مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد ژنوتیپ های امیدبخش پنبه (Gossypium hirsutum L.)، ده ژنوتیپ جدید پنبه در ۱۲ محیط آزمایشی و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش در مدت دو سال (۱۳۹۳ و ۱۳۹۴) و در شش منطقه (هاشم آباد و کارکنده، داراب، مغان، ارومیه و گرمسار) به مورد اجرا در آمد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب اثر مستقل سال، مکان و ژنوتیپ و همچنین اثرات متقابل دوگانه و سه گانه (سال × مکان× ژنوتیپ) بر عملکرد، تعداد غوزه، وزن غوزه، زودرسی و تعداد شاخه رویا در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. با توجه به نتایج مقایسه میانگین مرکب داده ها در سطح سال و مکان های آزمایشی، ژنوتیپ K۸۸۰۲ با عملکرد ۳۶۹۱ کیلوگرم در هکتار در رتبه نخست قرار داشت. ژنوتیپ های پایدار شناسایی شده بر اساس پارامترهای ضریب تغییرات، واریانس محیطی و روش ابرهارت و راسل کاملا مشابه بود، اما تعداد ژنوتیپ های پایدار شناسایی شده بر اساس روش های مذکور کمتر از روش فینلی و ویلکینسون بود. دامنه تشابه نتایج گزینش ژنوتیپ های پایدار بر اساس شاخص های مختلف پایداری از ۶۷ تا ۱۰۰ درصد متغیر و ضرایب همبستگی عملکرد با شاخص های پایداری (بجز ضریب رگرسیون) از لحاظ آماری معنی دار بود. بر اساس نتایج این تحقیق، ژنوتیپ NSK۸۴۷ در مرحله نخست و ژنوتیپ های GKTB۱۱۳ و SKSH-۲۴۹ بعنوان ژنوتیپ های پایدار با سازگاری و عملکرد مناسب جهت آزادسازی و استفاده در برنامه های به نژادی کشور شناسایی شدند.

Seed Cotton, Yield, Correlation, Adaptability, Parametric Methods, وش, عملکرد, همبستگی, سازگاری, روشهای پارامتری