سارا علی محمدزاده - Gorgan University
علی اصغر نصراله نژادقمی - Gorgan University
خلیل زینلی نژاد - Gorgan University
سیده ساناز رمضانپور - Gorgan University
محمدعلی دهقان - Jihad

زنگ قهوه ای با نام علمی Puccinia recondite.tritici یکی از بیماری های مهم گندم در دنیا محسوب می شود. اطلاع از ژن های مقاومت و انتخاب ژنوتیپ های مقاوم برای به نژادگران گندم دارای اهمیت زیادی است. این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی مقاومت به بیماری زنگ قهوه ای و تجزیه ارتباطی برای شاخص های مرتبط با مقاومت در گندم نان با استفاده از نشانگرهای مولکولی SSR انجام شد. در این پژوهش ۳۲ رقم گندم نان در سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله گرگان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. ژنوتیپ ها از نظر صفات نوع آلودگی، درصد آلودگی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری مورد ارزیابی قرارگرفتند. تجزیه ارتباطی با استفاده از دو روش رگرسیون گام به گام و روش تک نشانگری بر اساس  طرح کاملا تصادفی نامتعادل انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ ها از لحاظ صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد داشتند. بیش ترین ضریب همبستگی مثبت بین صفت نوع آلودگی و درصد  آلودگی و سپس بین درصد آلودگی و سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری مشاهده شد. نتایج  رگرسیون گام به گام نشان داد که در مجموع نه نشانگر SSR با حداقل یکی از سه صفت مورد بررسی پیوستگی معنی دار داشته اند. ضریب تبیین در مجموع نشانگرهای SSR از ۱/۲۴ درصد (درصد آلودگی) تا ۹/۹۵ درصد (تیپ آلودگی) متغیر بود. نشانگر Xgwm۳۴۴ در صفت نوع آلودگی و درصد آلودگی به ترتیب  با ۶۲ و ۳/۵۸ درصد و پس از آن Xgwm۵۴۷ در صفت تیپ آلودگی با ۶/۵۱ درصد بیش ترین ضریب تبیین را به عنوان نشانگر سرگروه به خود اختصاص دادند. نتایج روش تک نشانگری نشان داد که نشانگرهای Xgwm۱۴۶، Xgwm۳۴۴، Xgwm۵۴۷، Xwmc۳۱۷، Xcfa۲۲۵۷ و Xbarc۱۵۹ با هر سه صفت و نشانگر Xgwm۵۸۲ با دو صفت تیپ آلودگی و درصد آلودگی پیوستگی نشان دادند. با توجه به نتایج بدست آمده از هر دو روش پنج نشانگر Xgwm۱۴۶، Xgwm۳۴۴، Xgwm۵۴۷، Xwmc۳۱۷ و Xbarc۱۵۹ با هر سه صفت مقاومت پیوستگی نشان دادند و نشانگر Xbarc۸ با هیچ کدام از صفات پیوستگی نشان نداد.

Wheat, Leaf Rust, Resistance to Disease, Microsatellite Marker, گندم, زنگ برگی, مقاومت به بیماری, نشانگر ریزماهواره