کلاسه بندی و آنالیز شدت و مدت خشکسالی های جریان آب سطحی (مطالعه موردی: استان ایلام)

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 6، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_JWMR-6-12_013
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 174
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجید کاظم زاده

University of Tehran

زهرا نوری

University of Tehran

علیرضا مقدم نیا

University of Tehran

آرش ملکیان

University of Tehran

چکیده

وقایع خشکسالی با تاثیر روی منابع آب سطحی و آب زیرزمینی مقدار آب در دسترس بخش های مختلف را کاهش می دهد، بدین منظور برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای مقابله با آثار زیان بار خشکسالی، باید با ارزیابی و پایش خشکسالی جریان آب سطحی به شناسایی ویژگی­های این پدیده از نظر دوام، شدت و توسعه جغرافیایی در نواحی مختلف پرداخت. در این تحقیق جهت کلاسه­بندی و آنالیز شدت و مدت خشکسالی جریان آب سطحی در۶ ایستگاه هیدرومتری منتخب استان ایلام طی دوره ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۹ از خوشه­بندی سلسله مراتبی، شاخص خشکسالی جریان آب سطحی و میانگین متحرک استفاده شد. نتایج شاخص خشکسالی جریان آب سطحی نشان داد که در بازه­های زمانی ۳ و ۶ ماهه تنها جریان آب سطحی ملایم و متوسط در استان حاکم بوده است. اما در بازه­های زمانی ۹ و ۱۲ ماهه خشکسالی شدید هم در سه دهه اخیر وجود داشته است. همه ایستگاه­ها طبق نتایج میانگین متحرک نشان دادند که طی بازه زمانی ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ یک دوره ترسالی شدید را در طی سه دهه اخیر تجربه کرده اند. در مقابل همه ایستگاه­ها یک دوره خشکسالی جریان آب سطحی را در بین سال­های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ پشت سرگذاشته­اند. ایستگاه­های هیدرومتری از لحاظ شرایط خشکسالی جریان آب سطحی در سه کلاسه مختلف قرار گرفتند. نتایج کلاسه­بندی نشان داد که در کلاسه یک، ایستگاه­های ایوان، هلیلان و تنگ سازین، در کلاسه ۲، ایستگاه نظر آباد و در نهایت در کلاسه ۳ دو ایستگاه سرجوی و دارتوت قرار گرفته­اند. در نهایت جهت بررسی روند جریان آب رودخانه­ها مرتبط با خشکسالی هیدرولوژیکی طی سه دهه گذشته از آزمون­های من-کندال و شیب خط رگرسیونی استفاده شد. نتایج این دو آزمون نشان داد که روند دبی رودخانه­ها در همه ایستگاه­ها کاهشی بوده است.

کلیدواژه ها

River flow, Drought, Clustering, Moving Average, Ilam province, جریان آب رودخانه, خشکسالی, کلاسه بندی, میانگین متحرک, استان ایلام

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.