ارزیابی برخی روابط تجربی برآورد زمان تمرکز و شناسایی مهم ترین عوامل فیزیوگرافی موثر بر آن در حوزه سد قشلاق
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 7، شماره: 14
- کد COI اختصاصی: JR_JWMR-7-14_020
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 145
نویسندگان
چکیده
برآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزههای آبخیز است و برآورد نسبتا صحیح آن تاثیر زیادی در محاسبهی دیگر پارامترهای هیدرولوژی، خصوصا دبی اوج سیلاب دارد. با وجود ارائه فرمولهای تجربی متعدد و کاربرد گسترده آنها در ایران، تا کنون در حوزه سد قشلاق در مورد بهترین رابطه و مهمترین پارامترهای فیزیوگرافی حوزه و میزان تاثیرگذاری آنها بر کاهش یا افزایش زمان تمرکز مطالعهای انجام نشده است. لذا در این تحقیق علاوه بر بررسی شانزده رابطه تجربی برآورد زمان تمرکز که در کشور ما نیز از کاربرد گستردهای برخوردارند، اقدام به ارائه روشی برای تجزیه ضرایب مسیر پارامترهای مهم فیزیوگرافی حوزه با زمان تمرکز شد. بدین منظور ابتدا با استفاده از مقادیر واقعی زمان تمرکز حاصل از ردیابی محلول نمک، دقت روابط تجربی توسط دو شاخص آماری MRE و RMSE ارزیابی و بهترین روابط تجربی برآورد زمان تمرکز انتخاب شد. سپس با استفاده از روش تجزیه مسیر (Path Analysis) تاثیر مستقیم و غیرمستقیم ده مورد ازمهمترین پارامترهای حوزهای بر زمان تمرکز مشخص شد. نتایج نشان داد که در حوزه سد قشلاق سنندج از بین روابط بررسی شده فرمولهای کالیفرنیا و برانسلی ویلیامز به ترتیب بهترین معادلههای برآورد زمان تمرکز میباشند (میانگین درصد خطای نسبی بهترتیب ۱/۴۱ و ۵/۴۳ درصد). همچنین فرمولهای چاو و جانستون-کروس نیز نتایج متوسط و نسبتا مناسبی را ارائه نمودهند (میانگین درصد خطای نسبی کمتر از ۵۷%). نتایج تجزیه مسیر نیز نشان داد که پارامتر طول متوسط آبراهه دارای بالاترین اثر مثبتی (۱۰/۱) و مساحت حوزه دارای بیشترین اثرات منفی (۲۰۷/۰- ) بر زمان تمرکز است.کلیدواژه ها
Empirical equations, Physiographic, Time of concentration, Watershed basin, زمان تمرکز, فیزیوگرافی, حوزه آبخیر, روابط تجربیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.