عاصم سپهرم - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، ایران
سید غلامرضا موسوی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بیرجند، ایران

    به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری و کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد کاسبرگ چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) در سال زراعی ۱۳۸۹ آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سراوان اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل آبیاری پس از ۶۰، ۱۲۰ و ۱۸۰ میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A و مقدار نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح شامل کاربرد ۰، ۶۰، ۱۲۰ و ۱۸۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح آبیاری و نیتروژن بر ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد میوه در مترمربع، عملکرد تر و خشک کاسبرگ و عملکرد بیولوژیک معنی دار بود، اما وزن خشک کاسبرگ در تک میوه و شاخص برداشت کاسبرگ در میوه تنها تحت تاثیر آبیاری و شاخص برداشت کاسبرگ در بوته تنها تحت تاثیر نیتروژن قرار گرفت. اثر متقابل آبیاری و نیتروژن نیز بر صفات عملکرد تر و خشک کاسبرگ و بازدهی مصرف آب برای تولید کاسبرگ معنی دار بود. براساس مقایسه میانگین ها افزایش دور آبیاری از ۶۰ به ۱۸۰ میلی متر تبخیر تجمعی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد میوه در مترمربع، عملکرد تر و خشک کاسبرگ، عملکرد بیولوژیک و وزن خشک کاسبرگ در تک میوه را به ترتیب ۱/۴۸، ۸/۳۱، ۳/۴۱، ۵۸، ۹/۵۴، ۶۷ و ۷/۲۲ درصد کاهش داد و افزایش کاربرد نیتروژن از صفر به ۱۲۰ کیلوگرم در هکتار صفات مذکور را به ترتیب ۷/۱۳، ۶/۸، ۱/۳۷، ۳/۴۳، ۱/۴۴، ۵/۲۵ و ۷/۵ درصد افزایش داد. به طور کلی براساس نتایج این تحقیق با توجه به اهمیت کمبود آب، تیمار آبیاری پس از ۱۲۰ میلی متر تبخیر تجمعی و کاربرد ۱۸۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای زراعت چای ترش در شرایط مشابه پیشنهاد می گردد.

چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.), کم آبیاری, نیتروژن, عملکرد کاسبرگ, شاخص برداشت