رابطه تغییرات ارتفاع از سطح دریا و پهنای حلقه های رویشی جنس ارس در شمال استان کرمان

     هدف این مطالعه بررسی نقش ارتفاع از سطح دریا بر پهنای حلقه ­های رویشی درختان ارس است. جنس ارس (Juniperus) یکی از گونه ­های اصلی بوم ­سامانه ­های طبیعی جنگل­ های کوهستانی ایران به­ شمار می­رود. گسترش کوهستان­های مرتفع در استان کرمان سبب شکل­ گیری رویشگاه­ های ارس شده است که می­توانند برای مطالعات گاه­ شناسی مناسب باشند. با این وجود بیشتر مطالعات گاه­ شناسی درختی در ایران مربوط به رویشگاه ­های زاگرس، البرز و جنگل­ های شمال کشور بوده و در استان کرمان پژوهشی انجام نگرفته است. پژوهش حاضر در ارتفاعات شمالی استان کرمان، بین سه شهرستان راور، زرند و کوهبنان انجام گرفت. در این پژوهش تعداد ۱۲۸ نمونه از ۶۴ پایه درخت ارس در چهار رویشگاه ارس منطقه با استفاده از مته رویش ­سنج برداشت شد. این چهار رویشگاه به نام ­های کوه­ گاو، بیدشیخ، رودکر و گلوبند شناخته می شوند. اختلاف ارتفاع از سطح دریای محل نمونه­ برداری درختان در این چهار رویشگاه به ­ترتیب ۳۴۹، ۴۰۱، ۴۷۸ و ۲۱۵ متر است. پس از آماده ­سازی نمونه­ ها و بالا بردن وضوح بصری آن­ها، تعداد و پهنای حلقه­ ها به­ وسیله میزکار LINTAB و نرم­افزار TSAPWin با دقت ۰۱/۰ میلی­متر شمارش و اندازه­ گیری شد. تطابق زمانی بین دو منحنی رویشی هر درخت با نرم­افزار TSAP انجام گرفت و نتایج آماره ­های GLK، CDI، GSL، CC و T-v مربوط به ارزیابی تطابق، کیفیت مطلوب تطابق زمانی منحنی­ های رویشی به­ دست آمده را برای بیشتر درختان نشان داد. ارتباط بین تغییرات ارتفاعی و متوسط پهنای حلقه­ ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای سه رویشگاه و کل درختان سنجیده شد. نتایج ضرایب پیرسون (رویشگاه کوه­گاو ۶۷/۰-، بیدشیخ ۷۵/۰-، رودکر ۵۹/۰-، کل درختان ۴۵/۰-) و اسپیرمن (رویشگاه کوه­ گاو ۷۰/۰-، بیدشیخ ۷۹/۰-، رودکر ۳۳/۰-، کل درختان ۳۰/۰-)، نشان­ داد که بین متغیرهای ارتفاع و متوسط پهنای حلقه ­های رویشی در دو رویشگاه اول همبستگی منفی بالا و در رویشگاه سوم و همچنین کل درختان همبستگی منفی متوسط وجود دارد.    

کلیدواژه ها:

Dendrochronology ، growth rings ، Cross-Dating ، Correlation Coefficients ، گاه­ شناسی درختی ، حلقه های رویشی ، تطابق زمانی ، ضریب همبستگی