ارزش اقتصادی و سهم ذخیره کربن در اندام های اوکالیپتوس و آکاسیا در عرصه های پخش سیلاب ایستگاه کوثر

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: دوفصلنامه بوم شناسی جنگل های ایران، دوره: 9، شماره: 17
  • کد COI اختصاصی: JR_IFEJ-9-17_018
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 452
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدجواد روستا

Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

کوکب عنایتی

Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

سید مسعود سلیمانپور

Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

کورش کمالی

Education and Extension Organization (AREEO),Rasht Iran

چکیده

ذخیره کربن به ­وسیله جنگل­های طبیعی، جنگل­های دست­ کاشت، مراتع و خاک مناسب­ترین راهکار کاهش کربن اتمسفری است. این پژوهش در سال ۱۳۹۷ با هدف ارزیابی تاثیر پخش­ سیلاب بر میزان زی­توده و ذخیره کربن در اندام­ های مختلف درختان در جنگل­های دست­ کاشت اوکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) و آکاسیا (Acacia salicina) در ایستگاه کوثر واقع در دشت گربایگان فسا انجام شد. پس از کف­برکردن درختان، اقدام به جداسازی تنه، شاخه­ ها و برگ­ها شد. علاوه­بر این، میزان لاشبرگ تولید شده در سایه ­انداز درختان مورد­ بررسی نیز جمع­ آوری و توزین شد. پس از آن، نمونه­ های خشک ­شده به وسیله آسیاب برقی پودر شدند و میزان کربن آلی موجود در نمونه­ ها شامل تنه، شاخه، برگ و لاشبرگ، به­ روش خاکستر کردن در کوره الکتریکی اندازه ­گیری شد. داده ­های به ­دست آمده در قالب طرح آماری بلوک­ های کامل تصادفی تجزیه و تحلیل شده و میانگین­ها با آزمون توکی در سطح ۵ درصد مقایسه ­شدند. نتایج نشان­ داد برگ­ها کمترین میزان زی­توده و ذخیره کربن و تنه بیش­ترین میزان زی­توده و ذخیره کربن را به­ خود اختصاص داده ­اند. علاوه بر­این، مشخص شد در جنگل دست­ کاشت اوکالیپتوس (نوار اول)، بیش­ترین کربن به­ میزان ۱۸۷/۵۶ تن در هکتار به صورت بافت ­های زنده گیاهی شامل تنه، شاخه و برگ و به­ شکل لاشبرگ ذخیره شده ­است. با توجه به این­که هر تن کربن معادل با ۳/۶۷ تن گاز دی­ اکسید­کربن است، می توان نتیجه ­گرفت که مقدار ۶۸۸/۳۴ تن گاز دی­اکسید­کربن موجود در هوا در اندام های­  مختلف گیاه و در لاشبرگ به­ صورت ماده آلی ذخیره شده ­است. در صورتی­که در آکاسیا، میزان ذخیره ­کربن، ۷۲/۸۱ و معادل دی­اکسید­کربن ذخیره­شده، ۲۱/۲۶۷ تن در هکتار بود. ارزش اقتصادی-زیست­ محیطی این مقدار کربن ذخیره شده، به­ ترتیب معادل ۷۸/۵ و ۲۴/۲ میلیارد ریال در هکتار محاسبه شد. با توجه به ۳۲ سال پخش­سیلاب در این عرصه ­ها، هر هکتار از عرصه جنگل اوکالیپتوس و آکاسیا به ­طور متوسط سالانه به­ ترتیب، ۲۱/۵۱ و ۸/۳۵ تن گاز دی­ اکسید­کربن موجود در هوا را به­ صورت ماده آلی ذخیره کرده­ اند. از این نظر، جنگل دست­ کاشت اوکالیپتوس نقش بیش­تری در کاهش آلودگی هوا ایفاء نموده است. ارزش زیست محیطی اکسیژن تولید شده در جنگل اوکالیپتوس و آکاسیا (به ­ترتیب ۰/۴۷ میلیارد­ ریال و ۷۴/۵۲ میلیون­ ریال) نیز به ارزش زیست­محیطی کاهش دی ­اکسید­کربن اضافه­ شده و جمع ارزش­  کارکرد اقتصادی آن­ها به ­ترتیب معادل ۶/۲۵ و ۲/۳۲ میلیارد ریال می­ گردد. بنابراین، توسعه روش جنگل ­کاری با اوکالیپتوس در مناطق مستعد پخش ­سیلاب با شرایط مشابه، از منظر ذخیره کربن دارای توجیه اقتصادی بیش­تری بوده و پیشنهاد می ­گردد.

کلیدواژه ها

Carbon storage, Climate change, Fars, Greenhouse gases, Kowsar Station, ایستگاه کوثر, تغییر اقلیم, ذخیره کربن, فارس, گازهای گلخانه ای

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.