سوده طهماسبی - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تح
افشین تکدستان - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط وعضومرکز تحقیقات فناوریهای زیست مح
مهران افخمی - دکترای محیط زیست – مدیر محیط زیست سازمان آب و برق خوزستان

رشد جمعیت، توسعهی روزافزون فعالیتهای کشاورزی و صنعتی و افزایش قابل توجه حجم فاضلابهای شهری، موجب آلودگی منابع آب، خصوصاً رودخانهها گشته، به نحوی که کیفیت آب این منابع حیاتی را در بسیاری از نقاط مورد مخاطرهی جدی قرار داده است. یکی از روشهای بررسی کیفیت آب رودخانهها، استفاده از شاخصهای کیفی آب میباشد. با استفاده از شاخصهای کیفی، حجم زیاد اطلاعات نمونه برداری شده، از اندازهگیریهای کیفی آب بصورت یک عدد منفرد و بدون بعد تبدیل میشود که این عدد در یک مقیاس درجهبندی شده، دارای مفهوم و تعریف کیفی تفسیر شدهای است. باتوجه به اینکه پارامترهای کیفی متعددی در آنالیز کیفی آب مورد اندازهگیری قرار میگیرد، شاخص کیفیت آب NSF , از میان شاخصهای عمومی کیفیت آب، بیشترین کاربرد را دارا میباشد. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب رودخانه گرگر از بندمیزان تا بندقیر با استفاده از شاخص کیفیت آب NSF , انجام پذیرفته است. بدین منظور از 10 ایستگاه تعیین شده بر روی رودخانه (بندمیزان، گاومیشآباد، چمکنار، بعد از مجتمع پرورش ماهی چمکنار، درب خزینه، روستای سبزی، چمفرج، تصفیه خانه سیدحسن، ولیآباد، بندقیر) به مدت 6 ماه نمونهبرداری شد و پارامترهای NO3,TS,PO4,PH,DO,BOD دمای آب، کدورت و کلیفرم مدفوعی مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج حاصل با استفاده از شاخص کیفیت آب NSFWQI بررسی شده و مشخص گردید که کیفیت آب در این رودخانه بعلت وجود کاربریهای مختلف در طول آن و بویژه حضور گسترده حوضچههای پرورش ماهی، در همه نقاط در بازه گروههای متوسط و ضعیف طبقهبندی میشود. همچنین نتایج محاسبه شاخص کیفیت آب NSF نشان داد که در طول 6 ماه نمونهبرداری، بطور متوسط ایستگاه چمفرج در پاییندست خروجی تعدادی از حوضچههای پرورشماهی با عدد شاخص 51/5 , بدترین و ایستگاه بندمیزان شوشتر در بالادست و قبل از ورود پساب کاربریهای مختلف با عدد شاخص 57/5 بهترین شرایط را نسبت به سایر نقاط رودخانه دارا بودند. دامنه تغییرات در ایستگاه های مورد مطالعه از 48 تا 60 در نوسان بود. بطورکلی نتایج نشاندهنده تأثیرگذاری بالای منابع آلاینده بخصوص پساب حوضچههای پرورش ماهی بر کیفیت رودخانه در بازه های مختلف، بود که باتوجه به قدرت خودپالایی رودخانه، در ایستگاه آخر در پاییندست، کیفیت نسبتاً قابلقبولی حاصل میگردد.

کیفیت آب، شاخص کیفی آب NSF , کدورت ، مواد آلی، اکسیژن محلول، رودخانه گرگر