بررسی منابع آب و آلاینده های منابع آب (مطالعه موردی حوضه گرگانرود)

حوضه آبگیر گرگانرود یکی از حوضه های آبگیر اصلی استان گلستان است که مساحتی حدود ۱۱۴۱۰ کیلومتر مربع را شامل می شود و بیشتر زمین های کشاورزی استان از آبهای سطحی و زیرزمینی این حوضه تغذیه می شوند. تا کنون مطالعه جامعی در خصوص عوامل آلاینده منابع آب در این حوضه انجام نشده است. هدف اصلی از انجام این تحقیق، بررسی منابع آلاینده آب های سطحی وآبهای زیرزمینی در حوضه گرگانرود می باشد. برای این منظور، مقادیر هدایت الکتریکی، pH، غلظت یون های نیترات و فسفات، و تعداد کلیفرم ها در آبهای سطحی و زیرزمینی در این حوضه در زمان های مختلف اندازه گیری شده اند. علاوه بر این، پارامترهایی از قبیل BOD۵ و COD، و غلظت یونهای اصلی برای بعضی از نمونه های آب سطحی اندازه گیری شده اند. بر اساس نتایج بدست آمده برای آبهای سطحی، مقادیر هدایت الکتریکی در ابتدای مسیر بیشتر شاخه ها در مقایسه با مقادیر هدایت الکتریکی بخش های پایانی این شاخه ها و هم چنین رودخانه گرگانرود به طور قابل توجهی کمتر می باشد. غلظت یون نیترات از ۰/۴ تا ۳۴/۱ میلی گرم بر لیتر و غلظت یون فسفات از ۰/۱۱ تا ۱/۱۱ میلی گرم بر لیتر متغیر است. بیشترین غلظت نیترات مربوط به رودخانه هایی است که فاضلاب های شهری به آنها وارد می شود. هم چنین در اکثر رودخانه ها تعداد کلیفرم ها بیشتر از ۱۱۰۰ می باشد، که بیانگر شدت آلودگی میکربی این آبها می باشد. با عنایت به نتایج حاصله برای آبهای زیرزمینی، مقادیر هدایت الکتریکی در سفره آب زیرزمینی سطحی در مقایسه با سفره عمیق به مراتب بیشتر می باشد. غلظت یونهای نیترات (به ویژه) و فسفات در سفره سطحی در مقایسه با سفره عمیق به طور قابل ملاحظه ای بیشتر است. علت این امر از این قرار است که عمده ترین منبع این یونها (به خصوص یون نیترات) کودهای شیمیایی است که مقادیر اضافی آن وارد سفره سطحی می شود. بر اساس اندازه گیری های انجام شده، تمام آبهای زیرزمینی فاقد کلیفرم های مدفوعی هستند و در چند مورد استثناء شامل کلیفرم های غیرمدفوعی می شوند.