محمود مهمان نواز - دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی، استادیار گروه تاریخ دانشگاه یاسوج

ایلام دارای بیشترین مرز خشکی با کشور عراق است و این امر کنترل مرزهای ایلام را دشوار می کند. در دهه های اخیر مسئله مبارزه با قاچاق کالا به عنوان یکی از پدیده های مضر اقتصادی همواره از دغدغه های مهم حکومت مرکزی و نیروهای نظامی و انتظامی محلی بوده است. از همین رو پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد، درصدد پاسخ به این سوال است که در عصر پهلوی اول، نیروهای نظامی و عوامل دخیل در امر مبارزه با قاچاق کالا از چه تدابیری برای مبارزه با قاچاق بهره برده­اند؟ و این تدابیر و اقدامات تا چه میزان موفقیت آمیز بوده است؟ یافته­ها نشان می­دهد عملکرد حکومت مرکزی و نیروهای نظامی محلی در مبارزه با قاچاق کالا از کارآمدی لازم برخوردار نبود؛ به طوری که اصلی­ترین راهکار برای مبارزه با ورود کالاهای قاچاق به ایلام، یعنی مسلح نمودن همه­ی عوامل درگیر با مسئله قاچاق کالا در پاره ای از موارد درگیری­های ناخواسته را به وجود آورد و سبب ناآرامی هایی در منطقه شد. همچنین عدم آموزش صحیح نیروها، در برخی موارد خلع سلاح آن ها را در پی داشت و بعضا قاچاقچیان با استفاده از همان سلاح­ها، اموال و اماکن دولتی را غارت می­کردند. استفاده از مخبرین یکی دیگر از راه­های مقابله با قاچاقچیان بود که این شیوه باوجود برخی ایرادات، از موفقیت بیشتری برخوردار بود.  

پهلوی اول, قاچاق, ایلام, نظامیان, عراق