فعل های لحظه ای و انواع نمود دستوری در زبان فارسی برهم کنش

افعال لحظه­ ای، جزء افعال تغییر حالت و رویدادهایی هستند که تداوم آن ها چنان کوتاه است که تقریبا نادیده گرفته ­می­ شود. این افعال، نمود پایانی دارند و معمولا با قیدهایی مانند «با جدیت» و «با انرژی» به­ کار نمی­ روند. هدف این پژوهش، بررسی تعامل افعال لحظه­ ای با انواع نمود دستوری در زبان فارسی است که در چارچوب دستور نقش و ارجاع و به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام­ می­گیرد. افعال لحظه­ ای در این پژوهش در دو زیرگروه افعال لحظه­ ای نقطه ­اوجی و افعال لحظه ­ای رویدادی بررسی می ­شوند. افعال لحظه­ ای نقطه ­اوجی برای تحقق معمولا به مقدمه ­ای نیاز دارند که در طول زمانی کوتاه یا بلند انجام ­می­ گیرد، ولی افعال رویدادی معمولا به چنین مقدمه­ ای نیاز ندارند. داده­ های پژوهش از وب گاه­ های اینترنت و گفتگوهای روزانه انتخاب ­شده­اند. بررسی افعال لحظه ­ای در تعامل با نمودهای دستوری نمایانگر آن است که هر دو زیرگروه افعال لحظه­ ای، قابلیت کاربرد با نمود تام را دارا هستند. هر چند، با توجه ­به مشخصه غیر پویا بودن افعال لحظه­ ای، در اغلب موارد این افعال، فاقد صورت استمراری به شمار می آیند. بررسی داده ­ها نشان ­می­دهد که افعال لحظه­ ای نقطه ­اوجی و رویدادی با رفتارهای متفاوت، می­توانند با خوانش ­هایی ازجمله قریب­ الوقوع ­بودن، حرکت آهسته، تکرار عمل، فرافکنی اشاری و خوانش گزارشی در ساخت نمود ناقص نمایان  ­شوند. در نمود کامل نیز می­توانند کارکردهای تجربی، خبر داغ، کارکرد جهانی و گواه­ نمایی داشته ­باشند. این افعال در نمودهای تام، ناقص و کامل می­ توانند به مفهوم آینده­ نگر به ­کار روند که در این صورت، بافت کاربردی و وجود گروه قیدی دال بر آینده، نقش تعیین­ کننده­ای خواهد داشت.            

کلیدواژه ها:

افعال لحظه­ ای ، نمود واژگانی ، نمود دستوری ، دستور نقش و ارجاع ، زبان فارسی