همگونی تصوف با تشیع و کارکردهای اجتماعی و سیاسی آن در مازندران (۷۶۰-۷۹۵ ه‍ .ق.)

همگونی تصوف با تشیع به معنای فرآیندی است که به وسیله آن، تصوف با تشیع پیوندی استوار برقرار کرد و بر فرهنگ اجتماعی جامعه ایران اثر گذاشت. این همگونی، در سده های میانی تاریخ ایران، هم زمان با یورش مغول و با کوشش فکری بزرگان شیعی و صوفی شکل گرفت. تاثیرپذیری هر دو مکتب از تعالیم محیی الدین عربی، ضمن اعتقاد به ولایت و امامت علی (ع) و نجات بخشی عقیده مهدویت، در این همگونی نقش مهمی داشت. به تدریج این همگونی با ادامه حیات در اندیشه های عالمانی شیعی چون سید حیدر آملی و گروه های گوناگونی چون شیخیه کبرویه و شیخیه جوریه، زمینه ساز تحولات سیاسی- اجتماعی شد. در پی تحولات فکری، جبهه سیاسی و اجتماعی ایران تحولات عمیقی یافت و دامنه آن به مناطق گوناگون ایران، به ویژه با رهبری میرقوام الدین مرعشی، به مازندران کشیده شد و در نتیجه آن، جنبش های رهایی بخش در مقابل قدرت سیاسی حاکم شکل گرفت. این تحقیق به دلیل اهمیت تاریخ تحولات فکری، با استفاده از منابع تاریخی سده های میانی ایران و با روش توصیفی و تحلیلی، در پی کشف آثار همگونی تصوف با تشیع و نقش آن در تحولات سیاسی و اجتماعی مازندران است.

کلیدواژه ها:

تصوف ، تشیع ، همگونی ، سید حیدر آملی ، شیخیه جوریه ، مرعشیان