کامران محمدحسینی - کارشناس ارشد تاریخ تشیع
اصغر قائدان - استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران، دانشکده الاهیات و معارف اسلامی

در میراث حدیث شیعه، با روایاتی مواجه می شویم که افعال خارق عادات و کرامات ائمه (ع) را با هدف اثبات حقانیت ایشان در برابر مخالفان نقل می کنند. این روایات مانند دیگر احادیث حاکی از قول و فعل امامان (ع)، باید از نظر متن و سند بررسی و نقد شود. با توجه به اینکه نقل روایات دلایل و کرامات امامان (ع) محل توجه و علاقه غالیان بوده، نقد و پالایش این روایات ضرورت بیشتری دارد. مسئله این پژوهش، که اسناد روایات دلایل امامان (ع) را بر اساس قواعد علم درایه الحدیث بررسی می کند، این است که: جایگاه کتب و روایات دلایل و راویان آن بر اساس قواعد درایه الحدیث چگونه است؟ محدوده بررسی این پژوهش، کتب دلایل نگاری، و مجموعه های روایی موجود شیعه تا قرن هفتم هجری و روایات کرامات و دلایل امام ششم (ع) تا امام یازدهم (ع) شیعیان اثناعشری است. این بررسی نشان می دهد برخی اشکالات اساسی به مولفان متون دلایل نگاری یا اعتبار این کتب وارد است و اشکالاتی نیز به سند روایات و راویان آنها، که یا ضعیف اند یا مجهول، یا روایاتشان مرسل است؛ و البته اختلاف نظر رجالیان در توثیق یا تضعیف راویان، قضاوت را دشوار کرده است.

امامان شیعه (ع), دلایل, کرامت, درایه الحدیث, علم رجال