راهبردهای مطلوب افزایش مشارکت سهامداران در احیای قنوات (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان نیشابور)
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 177
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_RDS-8-2_002
تاریخ نمایه سازی: 11 مهر 1400
چکیده مقاله:
آب به عنوان عنصر اساسی حیات و وجه مشترک چالش های توسعه پایدار، سرمنشا بحران چندوجهی نیم قرن آینده به شمار می رود. با توجه به اهمیت آب در توسعه کشاورزی و نیز کاهش منابع آبی طی سال های اخیر، احیای منابع آبی پایدار ضروری است. ازآنجاکه عملکرد بهینه قنات مستلزم مشارکت سهامداران در حفظ و احیای آن است، پژوهش حاضر در تلاش است راهبردهای اجرایی مطلوب به منظور افزایش مشارکت سهامداران در زمینه احیاء قنوات را شناسایی و ارائه نماید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از دو ابزار SWOT-QSPM استفاده گردیده است. واحد تحلیل کشاورزان و خبرگان سهامدار قنوات آشنا به محیط داخلی و خارجی تحقیق در پنج روستای بخش مرکزی و زبرخان شهرستان نیشابور است که موفق به احیای قنات خود شده و به روش گلوله برفی شناسایی شدند. بر اساس مطالعات اکتشافی، ۱۳ قوت و فرصت به عنوان مزیت و ۱۶ ضعف و تهدید به عنوان محدودیت و تنگنا پیش روی مشارکت سهامداران در احیای قنوات شناسایی گردید و نظرات دو گروه کشاورزان سهامدار قنات و خبرگان سهامدار قنات در قالب پرسشنامه در مورد عوامل داخلی و خارجی، در طیف لیکرت سوال گردید. نتایج نشان داد که در ماتریس SWOT با توجه به امتیاز سهامداران کشاورز ۲.۸=IFE و ۲=EFE، و امتیاز خبرگان سهامدار ۲.۷=IFE و ۱.۸۹=EFE، به منظور افزایش مشارکت سهامداران در احیای قنات، راهبردهای حفظ و نگهداری (حداکثر-حداقل) بهینه شناخته شد. در ادامه به کمک ماتریس QSPM، مهم ترین راهبرد «به رسمیت شناختن یاریگری در زمینه احیاء و نگهداری قنات از سوی دولت» است که امتیاز ۵۹/۵ را کسب نموده است. به نظر می رسد اگر بستر لازم برای مشارکت بهره برداران در احیاء قنات ها فراهم شود و جایگاه حقیقی آنان، و فرهنگ یاریگری در بین آن ها به رسمیت شناخته شود، احیا و حفظ و بهره برداری پایدار و بهینه از قنوات را با کمترین هزینه شاهد خواهیم بود.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مریم قاسمی
استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حوریه هوایی
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد
زهرا مظفری
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد