آفرینش زبانی قرآن در واژه «التهلکه» و رابطه آن با معنای «انفاق»

واژه «التهلکه» بر وزن «التفعله» از نظر صرفی واژه ای خاص است و هیچ کلمه دیگری در زبان عربی با این وزن وجود ندارد. موضوع آیه ۱۹۵ سوره بقره که این واژه در آن به کار رفته، انفاق است. آیه ضمن امر به انفاق از گرفتار شدن به تهلکه باز می دارد. تفسیرهایی متفاوت و گاه متناقض ذیل این آیه بیان شده است که از جمله مهم-ترین آن ها امتناع از به هلاکت انداختن خود در اسراف یا امساک انفاق است. با توجه به وابستگی معنای این واژه با انفاق در آیه مذکور، برای شناخت حدود انفاق باید معنای دقیق تهلکه را دریافت، و این که چه ارتباطی میان هلاکت و انفاق وجود دارد؟ همین امر بیانگر اهمیت شناخت معنای تهلکه است. نتایج حاصل از بررسی ریشه واژه در قرآن، به روش تحلیلی- توصیفی و با رویکرد شناختی حاکی از آن است که معنای ریشه «ه ل. ک.» نوع خاصی از نابودی را می رساند به ویژه که کلمه با این ساختار صرفی نادر به کار رفته است. از طرفی با تحلیل شناختی آیه، معنای دوم آیه یعنی خودداری از به هلاکت افکندن خود با امساک در انفاق تایید می شود. با درک این معنا، این حقیقت به دست می آید که انفاق رهایی بخش انسان از هلاکت است؛ خواه انفاق مال و دارایی باشد و یا انفاق عزیزترین ثروت انسان؛ یعنی جان و عمر که با بذل آن در راه خداوند، جاودانگی حاصل می آید.

کلیدواژه ها:

التهلکه ، انفاق ، آیه ۱۹۵ سوره بقره ، معناشناسی ، آفرینش زبانی