جمشید اسلام دوست - College of Natur. Resour. and Mariane Sci., Tarbiat Modares Univ., Noor, Mazandaran, Iran.
هرمز سهرابی - College of Natur. Resour. and Mariane Sci., Tarbiat Modares Univ., Noor, Mazandaran, Iran.
سیدمحسن حسینی - College of Natur. Resour. and Mariane Sci., Tarbiat Modares Univ., Noor, Mazandaran, Iran.
زهرا مرادی - College of Natur. Resour., Gilan Univ., Gilan, Iran.

یکی از عوامل مهم در تعیین حجم درختان سرپا برای بهره برداری مطابق با اصول بوم شناختی، انتخاب و محاسبه ضریب شکل مناسب است. در تحقیق حاضر برای دو گونه تند رشد صنوبر شرقی و دارتالاب، چهار نوع ضریب شکل شامل واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل ارزیابی گردید. به این منظور ۱۲ اصله درخت از هر توده در ۴ طبقه قطری از ۱۰ تا ۴۵ سانتی متر به صورت تصادفی انتخاب و قطر برابرسینه و ارتفاع کل درختان اندازه گیری گردید. سپس حجم واقعی تنه هر درخت با استفاده از رابطه های حجم استوانه و اسمالیان تعیین و در مرحله بعد نیز ضریب شکل های واقعی، طبیعی، مصنوعی و هوهنادل محاسبه شد. برای بررسی وجود اختلاف آماری معنی دار بین روش های مختلف تعیین ضریب شکل، از تجزیه واریانس و برای مقایسه ضرایب با ضریب شکل واقعی از آزمون دانت استفاده شد. نتایج نشان داد در صنوبر، ضریب شکل مصنوعی (۵۰/۰) با ضریب شکل واقعی (۵۱۵/۰) و در دارتالاب، ضریب شکل هوهنادل (۵۲/۰) با ضریب شکل واقعی (۴۹۸/۰) اختلاف معنی داری نداشته (۰۵/۰p>) و نزدیک تر بودند. هم چنین ضریب شکل طبیعی و مصنوعی در طبقات مختلف قطری از نظر روند تغییرات با افزایش قطر تفاوتی نداشتند. در حالی که مقادیر ضریب شکل واقعی و هوهنادل با تغییرات قطر برابر سینه از روند تغییرات خاصی برخوردار نبودند. به طور کلی این تحقیق نشان می دهد که ضریب شکل مصنوعی می تواند به عنوان ضر یب شکل مناسب و کارآمد برای دو گونه مورد نظر در این تحقیق مورد استفاده قرار گیرد.

Plantation, Populus deltoides, Real volume, Fast-growing species, Exotic species., جنگل کاری, صنوبر شرقی, حجم واقعی, گونه غیر بومی, گونه تند رشد