تاریخ گذاری اخبار نهی از بنای مسجد بر قبور

اخباری منقول از پیامبر اکرم(ص) وجود دارد که در مقام نهی از بنای مسجد بر قبور، به ریشه شناسی این عمل پرداخته و آن را به اقوام و پیروان ادیان گذشته بازمی گرداند. این اخبار تحریرهای متعددی دارد؛ براساس شباهت های متنی و سندی، می توان آنها را به شش دسته تقسیم کرد: ۱- اخبار عایشه، ۲- اخبار عایشه و ابنعباس، ۳- اخبار ابن عباس، ۴- اخبار ابوهریره، ۵- اخبار ابن مسعود، و ۶- اخبار ابوعبیده بن جراح. این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسناد-متن به تاریخ گذاری این اخبار پرداخته و به این نتیجه رسیده است که صورت اصلی خبر که در مقام نهی از اتخاذ مسجد از قبور به عنوان یک ویژگی قومی و مذمت این فعل است، در نیمه اول قرن اول رواج داشته است. گرچه می توان گفت برخی از تحریرهایی که این فعل را یک ویژگی دینی جلوه داده و به لعن یهود و نصاری می پردازند در نیمه اول قرن اول ایجاد شده اند و همزمانی آن با اخراج یهودیان از جزیره العرب و یکسان سازی دین این منطقه نیز آن را تایید می کند، اما قطعی است که روند گسترش تحریرهای اخیر نسبت به صورت اصلی خبر در گذر زمان سیر صعودی داشته و حتی در تحریرهای متاخرتر شاهد استفاده سیاسی از آن هستیم.

کلیدواژه ها:

تاریخ گذاری حدیث ، تحلیل اسناد متن ، حلقه مشترک سند ، نهی از بنای مسجد بر قبور