میرمحمود میرنسب - دانشگاه تبریز
مینا محبی - دانشگاه تبریز

هدف: پژوهش حاضر به توصیف بنیادهای مفهومی سنجش کنشی رفتار، تاریخچه، روش ها و نقش این سنجش در طراحی مداخلات رفتاری، و مروری بر تعدادی از پژوهش های مربوط، با تاکید بر رفتارهای چالش انگیز در مدارس پرداخته است. منابع داده ها: پایگاه های مجلات PubMed, PsycNET, Science Direct, Elsevier, Springer, SAGE Proquest   و Google scholar برای جستجوی اطلاعات استفاده شدند. روش مطالعه: روش پژوهش، مطالعه مبانی نظری و پژوهشی بود. تعدادی از مقالات و پایان نامه های معتبری که روش سنجش کنشی رفتار را در ارتباط با رفتارهای چالش انگیز در کودکان و نوجوانان، تا تاریخ ۳۰ جولای سال ۲۰۱۶ مورد استفاده قرار داده بودند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. مطالعات انتخاب ­شده بر اساس نظریه ها و الگوهای موجود مرتبط با سنجش کنشی رفتار ترکیب شدند. یافته­ ها: رفتارهای چالش انگیز در موقعیت های مختلف و به ­ویژه در موقعیت های آموزشی، با یادگیری و تحول فرد تداخل می کند یا اینکه برای خود کودک و سایرین آسیب رسان است. سنجش کنشی رفتار به عنوان روی آوردی که در برابر شکل شناسی رفتار مطرح شد، به دنبال شناسایی کنش رفتارهای چالش انگیز بوده و به طراحی مداخلات تقویت محور و برگرفته از نتایج این سنجش می پردازد. در طول ۷۰ سال گذشته، مطالعات بی شماری این روی آورد را در رابطه با مشکلات رفتاری متعدد مورد بررسی قرار داده اند. نتیجه گیری: مروری بر ادبیات پژوهشی سنجش کنشی رفتار، کارآمدی این روی آورد و در نتیجه، اهمیت و ضرورت کاربست آن را به ­ویژه در جایگاه آموزش عمومی و تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان با نیازهای ویژه نشان می دهد.

Direct and indirect instruments, challenging behaviors, functional behavior assessment, positive behavioral intervention, ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم, رفتارهای چالش انگیز, سنجش کنشی رفتار, طرح حمایت رفتاری