قباد سلیمی - دانشجوی دکتری، گروه علوم خاک، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
محمد فیضیان - استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
ناصر علی اصغرزاد - استاد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۱۵۸.۹۳.۱.۱۵۷۶.۱۶۱۰ تنش خشکی منجر به کاهش رشد و تغییر شاخص های بیوشیمیایی گیاهان می شود. به منظور بررسی تاثیر تلقیح با قارچ میکوریز و سلنیم بر کاهش اثرهای مخرب تنش خشکی، این آزمایش به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه ای بر روی گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح خشکی براساس حداکثر تخلیه مجاز (Maximum Allowable Depletion) (بدون تنش، ۰.۷۵ حداکثر تخلیه مجاز و ۵/۰حداکثر تخلیه مجاز) و فاکتورهای فرعی شامل سلنیم در سه سطح (صفر، ۱۰۰ میکروگرم به ازای هر بوته و ۲۰۰ میکروگرم به ازای هر بوته) و تلقیح با قارچ میکوریزای (Glumus verciforme) در دو سطح (بدون قارچ، دارای قارچ) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه و سطح برگ شد؛ به طوری که کمترین و بیشترین میزان این صفات، به ترتیب در تلقیح با قارچ در ۰.۷۵ حداکثر تخلیه مجاز و در شرایط بدون تنش خشکی حاصل شد. در شرایط بدون تنش، ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه و سطح برگ حاصل از تلقیح با قارچ و سلنیم به طور معنی داری بیشتر از شاهد بود. در تمام سطوح تنش خشکی، میانگین فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز در گیاهان تلقیح شده با قارچ همراه با سلنیم به طور معنی داری بیشتر از شاهد بود. کمترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (۲۵.۰۶) و کمترین میزان پراکسیداز (۱۴.۸۱) در تیمار شاهد بدون قارچ و سلینیم در شرایط تنش ۰.۷۵ حداکثر تخلیه مجاز بدست آمد و بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (۵۳.۶۲) در تیمار ۲۰۰ میکروگرم سلنیم و تلقیح با قارچ در شرایط بدون تنش و بیشترین میزان فعالیت پراکسیداز (۳۱.۵۹) در شرایط تنش ۰.۵ حداکثر تخلیه مجاز و تلقیح با قارچ و استفاده از ۲۰۰ میکروگرم سلنیم بود. همچنین تلقیح با قارچ همراه با کاربرد سلنیم موجب افزایش میزان پرولین در حدود ۱ تا ۱.۵ برابر و مالون دی آلدئید در حدود ۱.۳ تا ۱.۵ برابر نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی شده است. نتایج نشان داد که حضور میکوریزا و عنصر سلنیم در شرایط تنش خشکی تاثیر مثبتی بر رشد و خصوصیات بیوشیمیایی موردمطالعه داشت.

آنزیم های آنتی اکسیدان, پرولین, سطح برگ, مالون دی آلدئید, وزن خشک