استخراج و جداسازی رنگ روناس (Rubia tinctorum L.) با سه حلال در فصول مختلف و کاربرد آن برای مطالعات یاخته شناسی

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۵.۲۶۶.۹۴.۲.۱۵۷۵.۱۶۱۰ در مطالعات یاخته شناسی، برای تفکیک اجزای سلول ها که شفاف هستند از رنگ ها استفاده می شود. بیشتر رنگ های مورد استفاده سنتزی بوده به انسان و محیط صدمه می زنند. در حالی که رنگ های با منشا گیاهی ایمن هستند. از دوران باستان، در ایران از ریشه های گیاه روناس (Rubia tinctorum L.) که سرشار از رنگ های طبیعی هستند در صنایع نساجی استفاده می شده است. در این پژوهش رنگ های ریشه های روناس در انتهای سه فصل بهار، تابستان و پاییز با سه حلال آب، اتانول و اسید ضعیف جدا و انواع رنگ های آنها با کروماتوگرافی کاغذی جدا شد. از روناس رنگ استوروناسین تهیه و برای رنگ آمیزی سلول های روپوست و نگهبان روزنه، گرده های گل و مطالعه تقسیم میتوز سلول های گیاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که بهترین حلال برای جداسازی رنگ های روناس، آب است. نتایج کروماتوگرافی نشان داد که نوع و تعداد رنگ ها، در عصاره آبی ریشه روناس در سه فصل مشابه است ولی میزان برخی از آن ها در آخر تابستان بیشتر به دست آمد. رنگ های محلول در الکل بیشتر در عصاره اتانولی ریشه در آخر بهار مشاهده شدند. از عصاره اسیدی تنها یک رنگ زرد جدا شد که احتمالا آلیزارین باشد. رنگ آمیزی سلول ها با استوروناسین در همه موارد نشان داد که این رنگ قابل مقایسه و حتی بهتر از استوکارمن است. این رنگ، هسته و کروموزوم ها را در یک زمینه شفاف به رنگ قهوه ای در آورد. به طور کلی نتایج نشان داد که این رنگ می تواند جایگزین رنگ های سنتزی در آزمایشگاه های آموزشی و تحقیقاتی یاخته شناسی گیاهی شود.

کلیدواژه ها:

سیتولوژی ، کروماتوگرافی ، روناس (Rubia tinctorum L.) ، رنگ