سیدبهاالدین کریمی - Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz University, Iran
یوسف ادیب - Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz University, Iran
فیروز محمودی - Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz University, Iran
رحیم بدری گرگری - Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz University, Iran

زمینه و هدف: عوامل موثر بر یادگیری بسیار گسترده و وسیع بوده و شناسایی این عوامل در رفع مشکلات و نارسایی­ های موجود در نظام آموزشی، بسیار مهم است. یکی از این عوامل، سبک یادگیری است و پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مقایسه سبک ­های یادگیری بر اساس جنسیت، موضوع درسی، و پایه تحصیلی با استفاده از روش تحلیل خوشه­ای انجام شد. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش­شناسی، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش­ آموزان پایه­ های چهارم، پنجم، و ششم ابتدایی استان آذربایجان غربی در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ بود. برای انتخاب نمونه آماری با استفاده از روش نمونه ­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای، تعداد ۱۹۶۱ دانش­آموز (۹۲۸ نفر پسر و ۱۰۳۳ دختر) انتخاب شد­ه و به پرسشنامه سبک یادگیری وارک (۱۹۹۸) پاسخ دادند. داده­های جمع­ آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل خوشه­ای و خی­دو وارسی و تحلیل شدند. یافته­ ها: نتایج تحلیل خوشه ­ای حاکی از تشخیص پنج سبک در بین دانش­آموزان از جمله سبک دیداری، شنیداری، خواندن/ نوشتن، جنبشی، و چندگانه دارد که سبک چندگانه، بیشترین تعداد؛ و سبک شنیداری، کمتر میزان را به خود اختصاص داده است. نتایج همچنین نشان داد سبک یادگیری بر اساس جنسیت (۰۱P ؛ ۸۷/۱۶X۲= ) ، و پایه تحصیلی (۰۵P ؛ ۳۲۰/۱۸X۲= ) متفاوت است، اما بین سبک یادگیری بر اساس نوع درس (موضوع درسی)، تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش سبک ارجح در دانش ­آموزان، سبک یادگیری چندگانه (ترکیبی) است. از سوی دیگر سبک یادگیری بر اساس جنسیت و پایه تحصیلی، متفاوت است؛ اما بر اساس نوع درس (موضوع درسی)، تفاوت معناداری در بین سبک­ها مشاهده نشده است. بدین ترتیب، آگاهی از نوع سبک یادگیری دانش­آموزان جهت تدریس موثر معلمان و کاهش مشکلات یادگیری، مهم است.

Learning style, gender, syllabus, educational level, cluster analysis, سبک یادگیری, جنسیت, موضوع درسی, پایه تحصیلی, تحلیل خوشه ای