خلیل حسین خانی - PhD Student in Educational Psychology, Department of Psychology, Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
مسعود قاسمی - Department of Psychology, Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
مسعود حجازی - Department of Psychology, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

مقدمه: تاب­ آوری به عنوان یک متغیر انگیزشی_عاطفی نقش مهمی در مقابله با مشکلات استرس و اضطراب در محیط مدرسه و دانشگاه دارد. بسته فراشناختی به عنوان یکی از بسته­ های آموزشی موثر بر متغیرهای تحصیلی، از سه مولفه تفکر انتقادی، حل مسئله و فراشناخت تشکیل شده است. هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی مولفه­ های شناختی تفکر انتقادی، حل مسئله و فراشناخت و تاثیر آن بر تاب­ آوری دانش­ آموزان بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه­ آزمایشی با طرح پیش­ آزمون­­_پس­ آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش­ آموزان دختر پایه اول دوره متوسطه دوم شهر زنجان در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بود که از میان آنان ۴۰ دانش ­آموز به روش نمونه­ گیری خوشه­ ای چند مرحله­ ای انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه ۲۰ نفر) گمارده گرفتند. ابزار پژوهش شامل مقیاس ۲۵ گو ی ه­ای تاب­ آوری (CD-RIS) بود. بسته روان­شناختی تفکر انتقادی، حل مسئله و فراشناخت طی ۱۷ جلسه ۹۰ دقیقه­ ای به صورت دو جلسه در هفته برای دانش­ آموزان گروه آزمایش در نظر گرفته شد، اما برای گروه کنترل آموزشی در نظر گرفته نشد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس در نرم ­افزارSPSS-۲۴  تحلیل شد.  یافته­ ها: یافته­ ها نشان داد که بسته آموزشی مولفه­ های شناختی تفکر انتقادی، حل مسئله و فراشناخت بر تاب­ آوری دانش ­آموزان تاثیر دارد. به عبارت دیگر، میزان تاب ­آوری در افرادی که در جلسات آموزشی مولفه­ های شناختی شرکت کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل افزایش معناداری داشت (۰۵/۰>P).   نتیجه­ گیری: با توجه نتایج این پژوهش، می­ توان بسته آموزشی مولفه­ های شناختی را به عنوان تسهیل ­کننده در امر یادگیری و عاملی موثر در افزایش تاب­ آوری دانش ­آموزان پیشنهاد داد، به طوری که به صورت عملی در مراکز مشاوره و مراکز درمانی کارگاه­ ها و دوره ­های آموزشی مولفه ­های شناختی برای مشاوران مدارس و والدین در نظر گرفته شود.  

Metacognition, Critical thinking, Problem-solving, Resilience, Students, فراشناخت, تفکر انتقادی, حل مسئله, تاب­ آوری, دانش­ آموزان