مجید شهریاری - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
محمود احمدپور - دانشیار و عضو هیئتعلمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

در ادبیات رشد اقتصادی، به تجارت خارجی به عنوان عامل رشد، توجه خاصی شده است. ازاین رو، استراتژی تشویق صادرات بهعنوان یک استراتژی موفق، مورد توجه بسیاری از اقتصاددانان قرارگرفته است.به عبارت دیگر، لازم است تا در راستای بهبود تولید کالاهای غیرنفتی علاوه بر وجود استعدادهای موجود در هر منطقه به شرایط بیرونی و خارجی نیز توجه شود و تصمیمگیری در این زمینه با دیدی جامع و همه جانبه صورت گیرد. صادرات کالاهای غیرنفتی به طور متوسط سالانه %۲۲ از درآمد صادراتی کشور را تشکیل میدهند که %۱۹ از آن مربوط به محصولات کشاورزی میباشد.براساس آمار فائو، در سال ۲۰۱۹ میلادی در جهان از ۱۳۸۱هزارهکتار نخلستان حدود ۹۰۷۵ میلیون تن خرما با متوسط عملکردی معادل ۳۱۶۵ کیلوگرم در هکتار تولید شده است. کشور مصر بزرگترین تولیدکننده خرمیا جهان با بیشترین عنلکرد و کشورعراق بیشتریت سطح زیرکشت این محصول در سال ۲۰۱۹ را دارا می باشد.ایران رتبه سوم تولید و سطح زیرکشت خرمای جهان در سال ۲۰۱۹ را دارا میباشد. پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های نسبتهای تمرکز و هرفیندال هیرشمن، به بررسی الگوی تجاری و ساختار بازار محصول خرما در ایران و جهان در دوره زمانی ۲۰۰۱-۲۰۱۹ میپردازد. نتایج نشان میدهد، ساختار بازار جهانی و ساختار بازار صادراتی ایران در این دوره رقابتی تر شده و با وجود کاهش مزیت، همچنان خرمای ایران در بازار جهانی دارای توان رقابت پذیری است. نظر به رقابتی تر شدن ساختار بازار صادراتی خرما و وجود کشورهای زیادی با مزیت صادراتی، بهره گیری از روش های متنوع بازاریابی و تبلیغات، بسته بندی و فراوری، افزایش استانداردها و توسعه نظام بانکداری و تجارت الکترونیک برای حفظ سهم در بازارهای کنونی و یافتن بازارهای جدید برای خرمای ایران ضروری به نظر می رسد.

الگوی صادرات، ساختار بازار،خرما،ایران.