بررسی روند تغییرات کمی و کیفی آبدهی قنات در دشتهای منتخب استان یزد

رفتار سنجی کمی آبخوان در درازمدت، از جمله بررسی روند تغییرات سطح آب چاه های مشاهدهای و تغییرات آبدهی چشمه ها و قناتها و استفاده از مدلهای ریاضی راهکاری مناسب به منظور پیش بینی وضعیت آبخوان در آینده خواهد بود. در سالهای اخیر پدیده خشکسالی باعث کاهش آبهای سطحی و افزایش استفاده از آبهای زیرزمینی شده است. این امر علاوه بر افت شدید سطح آب در سفره های زیرزمینی، تغییر کیفیت منابع آب زیرزمینی را فراهم نموده است. در این تحقیق اقدام به مدلسازی برای بررسی روند تغییرات کمی آبدهی قنات طی سالهای ۱۳۸۱-۱۳۹۶ شد سپس با استفاده از مناسب ترین مدل ARIMA ارائه شده، آبدهی قناتها در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ پیش بینی شد. و در نهایت روند تغییرات کمی و عوامل کیفی با استفاده از آزمون من کندال و سنس استیمیتور تعیین گردید. بدین منظور داده های میانگین سالانه آبدهی ۲۴ رشته قنات در دشت یزد- اردکان و ۶ رشته قنات در دشت تفت- نصرآباد در نظر گرفته شده است. ابتدا مراحل پایه سری زمانی، شناسایی، تخمین و پیشبینی بر روی داده ها اجرا شد. سپس اعتبار سنجی مدل با استفاده از مقادیر پیش بینی آبدهی سالانه از داه های واقعی مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج پیشبینی برای آبدهی قنات دشت یزد- اردکان(۱ ،۰،۱) ( ۰،۰،ARIMA (۰ و برای دشت تفت-نصرآباد( ۱،۰،۰) (۰،۰، ARIMA (۱ است، که برای پیش بینی آینده با فاصله اطمینان %۹۵مناسب می باشد. در بررسی روند تغییرات عوامل کیفی، نتایج تحقیق بیانگر کاهش آبدهی و به دنبال آن کاهش وضعیت کیفی قناتها در دشتهای منتخب استان یزد میباشد.

کلیدواژه ها:

تغییرات کمی و کیفی ، پیشبینی آبدهی قنات ، مدل ARIMA ، یزد