تعیین بهترین روش همگن بندی سلسله مراتبی برای تحلیل منطقه ای شاخص جریان پایه در حوزه های آبخیز استان کرمان

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 10، شماره: 19
  • کد COI اختصاصی: JR_JWMR-10-19_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 222
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رحیم کاظمی

Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran

فرود شریفی

Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran

چکیده

فقدان پوشش کامل داده ­های هیدرولوژی، هیدرولوژیست ­ها را مجبور به استفاده از روش همگن بندی در تحلیل منطقه­ ای می کند. در این پژوهش، به­ منظور انتخاب بهترین روش خوشه­ بندی سلسله­ مراتبی در گروه­ بندی حوضه­ ها، با استفاده از داده های جریان روزانه رودخانه، جریان ­پایه و شاخص آن از روش فیلتر رقومی برگشتی دو پارامتره در ۴۳ ایستگاه آب سنجی مربوط به حوضه­های درجه چهار استان کرمان، استخراج شد. پارامترهای هیدرولوژیکی و اقلیمی، محاسبه و عوامل فیزیوگرافی در محیط رقومی استخراج شد. با استفاده از روش آزمون تحلیل­عاملی از بین ۱۴ پارامتر موثر در شاخص جریان پایه، شش عامل ثابت افت منحنی هیدروگراف، بارش متوسط سالانه، تبخیر و تعرق واقعی، نفوذ­پذیری، توپوگرافی (شیب و ارتفاع­) و شماره منحنی، به عنوان عوامل مستقل انتخاب شدند. همگن بندی حوضه ­ها با استفاده از عوامل مستقل انتخابی به روش­های مختلف سلسله­ مراتبی شامل: نزدیک ترین همسایه، دورترین همسایه، فاصله از مرکز ثقل و روش وارد، انجام شد. سپس روابط منطقه ای به روش رگرسیون خطی، در سطوح معنی­داری کمتر از یک درصد برای گروه­ های همگن تمام روش­ها به­دست آمد. ارزیابی صحت و کارایی مدل های برآوردی، به روش­ های آزمون استقلال خطاها، نرمال بودن توزیع خطاها و هم­­خطی انجام شد. سپس دقت مدل ­های استخراج شده با استفاده از ایستگاه ­های شاهد محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد که دقت مدل­ های استخراج شده در حوضه های همگن انتخاب شده به روش­"فاصله از مرکز ثقل" به دلیل حداقل خطای برآورد نسبی به میزان ۱۳۷/۲۷% برای منطقه یک و ۸۹/۳۶% برای منطقه همگن دو، حداقل خطای برآورد استاندارد و ضریب همبستگی بالا، به­ عنوان بهترین روش همگن بندی سلسله­ مراتبی برای برآورد منطقه ­ای شاخص جریان پایه در منطقه پژوهش تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها

Base Flow Index, Factor Analysis, Hierarchical Clustering, Model Efficiency, Regional Analysis, تحلیل عاملی, تحلیل منطقه ای, خوشه بندی سلسله مراتبی, شاخص جریان پایه, کارایی مدل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.