شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرح های آبخیزداری حوزه آبخیز نیریج

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 11، شماره: 22
  • کد COI اختصاصی: JR_JWMR-11-22_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 303
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جمال مصفایی

Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

امین صالح پور جم

Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

محمدجعفر سلطانی

Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده

   مشارکت مردم در پروژه­ های توسعه آبخیز، سبب کاهش هزینه ­های اجرایی و اجرای موثرتر پروژه های اجرایی می شود. عوامل متعددی می توانند باعث عدم مشارکت مردمی در طرح های آبخیزداری گردند که هدف از پژوهش حاضر شناسایی، طبقه بندی و نیز اولویت بندی آنها در حوزه نیریج از دیدگاه آبخیزنشینان و کارشناسان است. بدین منظور ابتدا این عوامل بر اساس مرور منابع، پرسش از کارشناسان و نیز مراجعه به منطقه و مصاحبه حضوری با ساکنان و بهره برداران منطقه مشخص و طبقه­بندی شد. در مرحله بعد، پرسش­نامه­ های دو به دو زوجی و لیکرت به عنوان ابزار اندازه گیری تهیه و روایی پرسش نامه ها مبتنی­بر نظرات خبرگان تایید شد. در نهایت پس از تعیین حجم نمونه توسط فرمول کوکران و تکمیل پرسش نامه ها، با کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و نیز آزمون فریدمن، شاخص ها و زیرشاخص­های موثر بر عدم مشارکت پایدار مردمی در طرح های آبخیزداری حوزه نیریج اولویت بندی شد. نتایج نشان داد که در حوزه نیریج از منظر خبرگان و مردم، شاخص های مدیریتی و اقتصادی نقش بیشتری را در عدم مشارکت مردم نسبت به شاخص های اجتماعی و آموزشی و ترویجی دارند. نتایج رتبه بندی زیرشاخص­ها حاکی از تفاوت اهمیت زیرشاخص ها داشته و علاوه ­بر آن، میزان اهمیت زیرشاخص ها نیز از منظر دو گروه کارشناسان و جوامع محلی، مورد اختلاف است. از منظر کارشناسان، زیرشاخص های "عدم تخصیص کامل اعتبارات اجرایی در زمان مقرر" و "اختلافات محلی و قومی" به­ ترتیب بیشینه و کمینه اهمیت را دارند در حالی که جوامع محلی زیرشاخص های "عدم نظرخواهی از ذینفعان در مراحل طراحی و تدوین پروژه ها" و "عدم اعتماد نسبت به نتایج پروژه ها" را دارای بیشترین و کمترین رتبه معرفی نموده اند. نتیجه کلی اینکه نظرسنجی از جوامع محلی، تمرکززدایی قدرت تصمیم گیری، فعالیت سمن ها و آموزش بهره برداران به­همراه عواملی چون اجرای پروژه­ های چندمنظوره و درنظرداشتن منافع آبخیزنشینان می تواند زمینه ساز اعتماد و جلب مشارکت فعال مردم در پروژه های آبخیزداری حوزه گردد.

کلیدواژه ها

Friedman test, Fuzzy hierarchy analysis, Multi-criteria decision making, Non-parametric tests, آزمون فرید من, آزمون های ناپارامتریک, تحلیل سلسله مراتبی فازی, تصمیم گیری چندمعیاره

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.