فاطمه رنجبر - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
علیرضا کوچکی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
مهدی نصیری محلاتی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

به­منظور بررسی شاخص های رشدی سه گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare)، لوبیا (Phaseolus vulgaris) و کنجد (Sesamum indicum) در تیمارهای مختلف کشت مخلوط و خالص، آزمایشی در سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی صورت گرفت. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص رازیانه، کشت خالص کنجد، کشت خالص لوبیا، کشت مخلوط ردیفی رازیانه - لوبیا، کشت مخلوط ردیفی رازیانه - کنجد، کشت مخلوط ردیفی کنجد - لوبیا و کشت مخلوط ردیفی رازیانه - لوبیا - کنجد بودند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که در رازیانه بیشترین میزان ماده خشک (۶/۱۸۴ گرم بر مترمربع) و شاخص سطح سبز (۲۸/۱) مربوط به تیمار کشت خالص بود. در مورد کنجد بالاترین عملکرد ماده خشک، (۱۰۲۳ گرم بر مترمربع) و شاخص سطح برگ (۲/۴) در تیمارهای کنجد خالص و کنجد - رازیانه به دست آمد. در گیاه لوبیا بیشترین عملکرد ماده خشک (۳۹/۵۴۶ گرم بر مترمربع) و شاخص سطح برگ (۸/۳)، در  تیمار کشت خالص لوبیا حاصل شد. کمترین میزان ماده خشک (۵۴ گرم بر مترمربع) و سطح برگ (۶۱/۰) در رازیانه به ترتیب در تیمار کشت مخلوط رازیانه- کنجد-لوبیا و رازیانه- کنجد به دست آمد. در مورد کنجد کمترین میزان ماده خشک (۲۸۶ گرم بر مترمربع) و سطح برگ (۲۴/۳) در تیمارهای کنجد – رازیانه و کنجد- رازیانه- لوبیا مشاهده شد. لوبیا در تیمار کنجد– رازیانه- لوبیا، کمترین میزان ماده خشک (۱۱۰ گرم بر مترمربع) و همچنین کمترین سطح برگ (۰۸/۳) را نشان داد. حداکثر سرعت رشد محصول در رازیانه در تیمار کشت خالص (۱۹/۵گرم بر مترمربع در روز)، در کنجد در تیمار کنجد خالص (۵۳/۲۴ گرم بر مترمربع در روز) و در مورد لوبیا در تیمار لوبیا خالص مشاهده شد. کمترین سرعت رشد در مورد رازیانه در تیمار رازیانه- کنجد- لوبیا، در کنجد در تیمار کنجد- رازیانه و در مورد لوبیا در تیمار لوبیا– رازیانه و کنجد به ترتیب (۶۲/۱، ۵۹/۶ و ۲۶/۳گرم بر مترمربع در روز) به دست آمد.

سرعت رشد گیاه, شاخص سطح برگ, کشت مخلوط ردیفی, نسبت برابری زمین