کانی شناسی و زمین شیمی عناصر لانتانید ذخیره کائولن بهاریه، شرق کاشمر، شمال شرق ایران

ذخیره کائولن بهاریه (شرق کاشمر، استان خراسان رضوی) محصول دگرسانی سنگ­های داسیتی (ائوسن) است و در پهنه فلززایی خواف-کاشمر- بردسکن قرار دارد.­ بررسی­های صحرایی نشان می­دهند که گسترش این ذخیره توسط سامانه زمین­ساخت منطقه کنترل شده و حضور پوش­سنگ سیلیسی مهمترین ویژگی زمین­شناسی این ذخیره به شمار می­رود. بررسی­های کانی­شناسی با روش­های پراش پرتوی X (XRD)، میکروسکوپی الکترونی روبشی اثر میدانی (FE-SEM)، طیف سنجی پراکندگی انرژی پرتوی X (EDS)، گرماسنجی تفاضلی (DTA) و گرما وزن­سنجی (TGA) نشانگر حضور کانی­های کائولینیت، هالویزیت، ایلیت، کوارتز، آلونیت، جاروسیت، مسکوویت، آلبیت، ژیپس، توپاز، انیدریت، روتیل، گالن، زیرکن و هماتیت در نمونه­های کائولن است. محاسبه تغییرات جرم با در نظر گرفتن Al به عنوان عنصر شاخص کم­تحرک نشان می دهد که گسترش فرآیند کائولینیتی­شدن با غنی­شدگی شدید عناصر خاکی نادر سبک (LREE) نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) همراه بوده است. این پدیده به جذب ترجیحی LREE توسط کائولینیت، آلونیت، هماتیت و جاروسیت و فعالیت به نسبت پایین یون­های کمپلکس­ساز در سیال­های دگرسان کننده سنگ اشاره دارد. ضرایب همبستگی بین عناصر نشان می­دهند که کائولینیت، روتیل، اکسیدهای منگنز و فسفات­های ثانویه نقش کنترلی مهمی در توزیع و تثبیت لانتانیدها داشته­اند. رخداد بی­هنجاری منفی Eu در ارتباط با دگرسانی فلدسپارها توسط سیال­های گرمابی دما بالا و رخداد بی­هنجاری مثبت Ce گویای اثر سامانه آبی دما پایین بر ذخیره کائولن بهاریه است.    

کلیدواژه ها:

Kaolin deposit ، mnearlogy ، geochemistry ، mass changes ، lanthanide elements ، Baharieh ، Kashmar. ، ذخیره کائولن ، کانی شناسی ، زمین شیمی ، تغییرات جرم ، عناصر لانتانید ، بهاریه ، کاشمر.