منظر امیرخانی - Ph.D. student of Counseling, Department of Psychology, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
شهره قربان شیرودی - Associate Professor, Department of Psychology, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
محمدرضا زربخش بحری - Associate Professor, Department of Psychology, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran
سیداحمد سیدعلی نقی - Associate Professor, Iranian Research Center for HIV/AIDS, Institute for Reduction of High-Risk Behaviors, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف: بیماران مبتلا به HIV در معرض بسیاری از مشکلات روانشناختی از جمله انعطاف ناپذیری روانشناختی می باشند. به نظر می رسد مداخلات روانشناسی می تواند در بهبود وضعیت روانشناختی این بیماران موثر باشد. لذا این پژوهش با هدف مقایسه درمان های مبتنی بر شفقت با کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی روی انعطاف پذیری روانشناختی بیماران مبتلا به HIV بیمارستان امام خمینی انجام پذیرفت. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مداخله ای در بازه زمانی اردیبهشت تا دی ماه سال ۱۳۹۸ روی ۵۴ بیمار مبتلا به HIV مراجعه کننده به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری واقع در بیمارستان امام خمینی شهر تهران انجام شد. نمونه های مورد بررسی به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در ۳ گروه ۱۸ نفری درمان مبتنی بر شفقت، درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و گروه کنترل قرار گرفتند. هر درمان به مدت ۱۰ جلسه به طور هفتگی به ۲ گروه آزمایش ارائه شد و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. انعطاف پذیری روانشناختی بیماران توسط پرسشنامه پذیرش و عمل-نسخه دوم در ۳ مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری ارزیابی شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ۲۳ و تحلیل کوواریانس، آزمون بنفرونی و تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که درمان مبتنی بر شفقت و درمان کاهش مبتنی بر استرس بر افزایش انعطاف پذیری  روانشناختی بیماران مبتلا به HIV موثر بود (۰/۰۱< p). مقایسه اثربخشی ۲ روش درمانی نشان داد که درمان مبتنی بر شفقت باعث افزایش بیشتری بر شاخص انعطاف پذیری روانشناختی شد (۰/۰۱< p). تغییرات ایجاد شده در پیگیری ۳ ماه بعد از درمان نیز همچنان پایدار باقی ماند (۰/۰۱< p). نتیجه گیری: یافته های مطالعه نشان داد استفاده از درمان­های این پژوهش می تواند در طرح ریزی مداخلات روانشناسی جهت ارتقاء و بهبود سلامت روان در بیماران مبتلا به HIV موثر باشد.

HIV, Mindfulness, Compassion, Stress, Therapeutics, HIV, ذهن آگاهی, شفقت, استرس, درمان