مطالعه و مدلسازی تغییرات مکانی و زمانی بارش ها در استان آذربایجان شرقی

تهیه اطلاعات بارش با گامهای زمانی و مکانی ریز مقیاس شده، از داده های اصلی مطالعات منابع آب یک منطقه بشمار می رود. از جمله کاربردهای این نوع داده ها در برآورد سیلاب ها مخصوصا در حوضه های کوچک و مناطق شهری، استخراج بارش طرح، کنترل آلودگی ها، گسسته سازی مکانی و زمانی مدل های جهانی تغییر اقلیم، هیدرولوژی زیست محیطی و مدل های بارش-رواناب پیوسته را می توان نام برد. در این گزارش ابتدا متدولوژی ریاضی و سپس محاسبات مربوط به تحلیل تصاویر رادار و گسسته سازی مکانی و زمانی آن ارایه شده است. رابطه Z=۷۵R۱.۲۷ برای رادار سهند با استفاده از روش بهینه سازی (به روش حداقل مجذور مربعات) بدست آمده است. این رابطه در مقایسه با دو محاسبه قبلی و بر اساس چهار معیار خطا رابطه بهتری می باشد. یکی از ساختارهای مورد استفاده در گسسته سازی زمانی و مکانی مدل آبشاری میباشد. در این تحقیق از مدل غیر متجانس فضایی استفاده و به عنوان نوآوری در این تحقیق تاثیر فصول مختلف روی وزن پارامترهای مدل بررسی شده است. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق محدوده استان آذربایجان شرقی و رادار هواشناسی سهند را شامل میشود. برای گسسته سازی زمانی از تابع آماری ممان مقیاس گذاری ( moment scaling) با توزیع لوگ –پواسون استفاده شد. نتایج نشان داد آماره های پایه بارش مشاهداتی با دقت قابل قبول تولید می گردد. همچنین مدلی برای شبیه سازی گسسته مکانی بارش در این استان تولید شده و برای چند بارش مشاهده شده با رادار نمای سه بعدی بارش ترسیم گردیده است. مطالعات حاضر این امکان را می دهد که بارش پیش بینی شده با رادار به صورت ریزتر در ابعاد مکانی و زمانی ارایه شود و در سایر مطالعات شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی استفاده گردد. همچنین منطقه نویز و نیز منطقه عدم پوشش رادار سهند نیز استخراج گردیده که توصیه می گردد رادارهای پوششی دیگری برای استان نصب گردد. 

کلیدواژه ها:

بارش ، کاهش مقیاس زمانی و مکانی ، مدل تصادفی آبشاری ، توزیع لوگ –پواسون ، کالیبراسیون ، رابطه Z-R ، رادار هواشناسی سهند