بررسی تفسیر آیات اهل ذکر در منابع تفسیری

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، دوره: 1، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IMAMIYA-1-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 261
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مصطفی جعفرطیاری

استادیار گروه شیعه شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب

شهلا نوری

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

چکیده

چکیده این مقاله مسئله مطرح شده در آیات اهل ذکر را بررسی می کند. آیه ۴۳ نحل و ۷ انبیا، به مخاطبان دستور داده است مطلبی را از اهل ذکر بپرسند. در تعیین مخاطب، پرسش، پرسشگر و پاسخ گو، دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. مسئله تامل برانگیز، تبیین مراد از اهل ذکر است. پرسش شونده کیست؟ اهل کتاب یا آگاه به تاریخ پیشینیان؟ اهل قرآن؟ امامان معصوم؟ یا اهل علم و دانش؟ استناد هر مفسری، ظاهر و سیاق آیات و روایات واردشده در این زمینه است. روایات، به چند دسته تقسیم می شود: ۱. درباره شان نزول؛ ۲. درباره بیان مقصود از اهل ذکر؛ ۳. روایات منحصرکننده اهل ذکر در امامان. مفاد احادیث دسته سوم با ظاهر و سیاق آیات و مورد نزول، تنافی دارد. رفع ید از دو یا یک طرف تنافی، به هیچ وجه جایز نیست. بسیاری از مفسران برای حل مسئله به راحتی دسته سوم را کنار گذاشته اند. در مقابل، برخی دیگر ظاهر و مورد نزول را نادیده انگاشته اند. اما راه حل صحیح مسئله با برگزیدن نظری جامع بین ادله مربوط است. یعنی فقط از اطلاق حصر در روایات دسته سوم صرف نظر می شود، نه اصل حصر. مطابق این نظر، اهل بیت برترین مصداق اهل ذکرند و حصر آنان، نسبی است. مقتضای قواعد تفسیر و قوانین حل تعارض بین ادله همین نظر است.

کلیدواژه ها

اهل ذکر, آیات اهل ذکر, ذکر, امامان معصوم, اهل بیت (ع)

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.