هادی پیرسته انوشه - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
یحیی امام - استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

یکی از راه های جبران کاهش عملکرد گندم در اثر تنش خشکی، به عنوان مهم ترین عامل محدودکننده عملکرد، می تواند کاربرد تنظیم کننده های رشد باشد. بدین منظور، تاثیر دو تنظیم کننده رشد سایکوسل و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم روشن و یاواروس در شرایط متفاوت آبیاری (مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید) در پژوهشی دو مرحله­ای در مزرعه تحقیقاتی (آزمایش اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی) و گلخانه تحقیقاتی (طرح کاملا تصادفی) دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش شدید طول سنبله، تعداد دانه در سنبلک، تعداد دانه و سنبلک در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت گردید. بیشترین و کمترین اثر خشکی به ترتیب مربوط به عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه بود. کاربرد تنظیم کننده های رشد سبب افزایش طول سنبله، اجزای سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گردید. کاربرد سالیسیلیک اسید با افزایش، و سایکوسل با کاهش عملکرد بیولوژیک همراه بود. سایکوسل همچنین شاخص برداشت را افزایش داد. پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد دانه به تنش خشکی و کاربرد سایکوسل و سالیسیلیک اسید در رقم روشن نسبت به یاواروس بیشتر بود. به نظر می رسد که رقم روشن دارای عملکرد دانه بیشتر و رقم یاواروس دارای مقاومت بیشتری به تنش خشکی بود. اگرچه تنش خشکی موجب کاهش اغلب اجزای عملکرد گندم شد، لیکن تنظیم کننده های رشد موجب جبران بخشی از کاهش عملکرد ناشی از خشکی گردیدند؛ بنابراین، این تنظیم کننده های رشد به ویژه سایکوسل برای استفاده در شرایط تنش خشکی قابل توصیه می باشند.

سایکوسل, سالیسیلیک اسید, شاخص برداشت, سنبله گندم