احد بهشتی اصل - دکتری، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران.
محمدرضا ابراهیمی - کارشناسی ارشد، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران.

دروازه­های شهر قدیم به عنوان مکانی برای گذار و هدایت در گذشته از کارایی بالایی در برقراری کنش­های اجتماعی و تعامل میان انسان و فضا برخوردار بوده­اند. لیکن امروزه، تمایل بیشتر در توسعه شهرها به سوی ابعاد کالبدی سبب گشته آنچه محیط شهری ارائه می­دهد با آنچه شهروند در حیات اجتماعی خود از آن طلب می­کند ناسازگار باشد. بر این مدار سعی گردید با مطالعه مبانی حس مکان و ریشه یابی آن در دروازه­های شهر به واکاوی حول این موضوع پرداخته شود که آیا جایگاه دروازه های تاریخی در افکار عمومی شهر معاصر، قابلیت برقراری هم پیوندی دوباره شهر با ساختار کهن آن را داراست؟ لذا با ارائه چارچوبی علمی و با روش توصیفی تحلیلی و کاربست مشاهدات عینی، ارائه پرسشنامه و اخذ مصاحبه از جامعه آماری ۱۰۰نفری، محدوده چهار دروازه از باروی عهد قاجاری شهر تبریز به عنوان نمونه موردی بررسی شده است. بر اساس یافته­ها، وجود بارزه­های متنوع ذهنی خاطره­ای حاصل از پیشینه مکان، امکان ارتقای پیوند میان هسته قدیمی شهر با ساختار معاصر را از طریق اعمال راهکارهایی همچون: بازآفرینی نشان­های قدیمی مرتبط در موقعیت تاریخی خود، متناسب­سازی سیما و کارکرد مکان، همچنین ایجاد فضاهای سکون جهت فرصت­سازی برای ادراک بهتر محیط، میسور می­سازد.

حس مکان, حافظه تاریخی, رشته های خاطره ای, دروازه, دروازه های شهر قدیم تبریز