نقد بینامتنیت دینی اشعار ابو العلاء المعری با اعتقادات شیعه (رساله الغفران، دیوان اللزومیات وسقط الزند)

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 375

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

CONFQURAN01_017

تاریخ نمایه سازی: 30 شهریور 1400

چکیده مقاله:

ابو العلاء المعری، شاعر، فیلسوف، زبان شناس برجسته و نابینای عرب در دوره عباسی است که در میان ادیبان به خیام عرب شهرت یافته است. نظرات در مورد دیانت ابی العلاء متناقض است. برخی او را اندیشمندی بدبین به دین دانسته و او را از منتقدان معتقدات اسلام و دیگر ادیان به شمار آورده و نهایتا به کفر و زندقه متهم کرده اند. در مقابل، برخی دیگر همانند طه حسین و شوقی ضیف این اتهامات را رد کرده و معتقدند که او اندیشمندی موحد و پارسا بوده است. در همین راستا، برخی اشعار وی با اعتقادات شیعه تناص مضمونی و دینی دارد که می توان آن را تاییدی در آراء طه حسین، شوقی ضیف در این مورد تلقی کرد. از جمله این اعتقادات شیعی و اسلامی، می توان به سرخ شدن آسمان در شهادت امام حسین ع، شجاعت امام علی ع ، بازتاب داستان اصحاب کساء، آفرینش چهارده معصوم قبل از آفرینش سایر مخلوقات، عاقبت نابودی دشمنان با امامان ع، عشق به اهل بیت، ظلم ستیزی آل علی ع و سطوت و صولت آنان، ستاره زمین بودن امامان و بازتاب غدیر خم، طلب شفاعت از حضرت فاطمه ع، ولایت امام علی ع و ... اشاره کرد. تا جایی که وی در رساله الغفران، از پیامبر ص و علی ع و حضرت فاطمه ع به عنوان شفیع نام می برد. در این مقاله، با اعتماد به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا به صورت موجز و خلاصه برخی اعتقادات شیعه با استناد به آیات و روایات توضیح داده شده، سپس بینامتنیت دینی اشعار ابو العلاء با آن مضامین دینی و اسلامی به بوته نقد و تحلیل ادبی گذارده شده است.

نویسندگان

محمدحسن امرائی

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه ولایت، ایرانشهر

بهبود ناصری هرسینی

دکترای تخصصی زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی،ک رمانشاه