تکتم محتشمی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه، ایران

با توجه به اهمیت بنه (پیاز) زعفران در بهبود عملکرد محصول، اقدام به عرضه بنه گواهی شده که استانداردهای موردنیاز برای تضمین عملکرد بالای تولید به ویژه در سال های نخست کشت رادار است، ضروری است. با در نظر گرفتن اینکه در حال حاضر بازار رسمی برای این محصول (بنه گواهی شده زعفران) وجود ندارد، در این مطالعه تلاش شد با بهره گیری از روش ارزش گذاری مشروط، ضمن اندازه گیری حداکثر تمایل به پرداخت زعفران کاران برای این کالای غیر بازاری، به بررسی عوامل موثر بر انتخاب این نوع از بنه پرداخته شود. نمونه موردبررسی در این مطالعه را ۱۵۰ نفر از زعفران کاران در منطقه تربت حیدریه و زاوه در استان خراسان رضوی تشکیل داده است. با به کارگیری مدل لاجیت چندگانه برای تعیین عوامل موثر بر انتخاب یکی از انواع بنه استاندارد زعفران (نوع A بنه با وزن ۵-۱۰ گرم و تا ۶۰% گلدهی در سال اول، نوع B بنه با وزن ۱۵-۱۰ گرم و تا ۸۰% گلدهی در سال اول، نوع C بنه با وزن ۲۰-۱۵ گرم و تا ۹۰% گلدهی در سال اول، نوع D بنه با وزن بیش از ۲۰ گرم و تا بیش از ۹۰% گلدهی در سال اول) مشخص شد، افزایش سطح تحصیلات، سن مزرعه، انجام تیمار پیش از کشت و نیز داشتن شغل جانبی، احتمال انتخاب بنه های نوع A را به میزان معناداری افزایش می دهد. در مقابل افزایش متغیرهای سن کشاورز و وزن بنه مصرفی کنونی، احتمال انتخاب این نوع از بنه ها را کاهش می دهد. به همین ترتیب در انتخاب بنه های نوع B و C، متغیرهای تحصیلات، سطح زیر کشت، داشتن شغل جانبی، سن مزرعه و انجام تیمار پیش از کشت موثر تشخیص داده شد. مقدار انتظاری متوسط تمایل به پرداخت (WTP) برابر۸۲۵۰۰ ریال تعیین شد که در مقایسه با متوسط قیمت کنونی بنه های موجود در بازار نشان می دهد زعفران کاران حاضرند برای این نوع از بنه ها قیمتی بالاتر از متوسط قیمت بازار پرداخت نمایند.

ارزش گذاری, بنه زعفران, تمایل به پرداخت, الگوی لاجیت چندگانه