زهرا اخوی ثمرین - استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
سمانه خزاعی - استادیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
فاطمه خواجوی - دانشجوی کارشناسی مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران

زمینه و هدف: یکی از مهمترین روابط، روابط مربوط به خانواده می باشد. خانواده اولین سیستم اجتماعی است که کودک در آن قرار می گیرد. بنابراین، بیشتر از دیگر سیستم های اجتماعی در رشد و تکامل فرد تاثیر دارد. در جریان رشد کودک، خانواده می تواند با فراهم کردن محیط خانوادگی مناسب، زمینه های رشد کودک را فراهم کرده و به صورت یک عامل مثبت عمل کند یا می تواند یک عمل بازدارنده باشد. رشد ویژگیهایی از قبیل خودمختاری، احساس موثر بودن و شایستگی و احساس مهم بودن و تعلق در کودک، نتیجه وجود یک فضای خانوادگی آرام و روابط سالم بین اعضای خانواده است. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی نیازهای بنیادین روانشناختی دانشجویان تک سرپرست با دانشجویان عادی(دارای هر دو والد) است.روش: مطالعه حاضر جزء مطالعات علی و مقایسه ای است. تعداد ۱۷۲ نفر از دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی به صورت نمونه گیری داوطلبانه مشارکت داشتند و پرسشنامه نیازهای بنیادین روانشناختی دسای و ریان (۲۰۰۰) را تکمیل کردند. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد در متغیر نیازهای بنیادین روانشناختی دانشجویان تک سرپرست و عادی تنها در نیاز شایستگی، در سطح (P <۰/۰۱) تفاوت معناداری وجود دارد. نیاز بنیادین شایستگی در دانشجویان با والدین عادی بیشتر از دانشجویان تک سرپرست است. نتیجه گیری: در صورتیکه ارضای نیازهای روانشناختی از جمله نیاز به شایستگی در افراد تک سرپرست با ناکامی روبرو شود، آسیبهای روانشناختی جدی به بار خواهد آمد. نیازهای بنیادین روانشناختی می تواند بسیاری از رفتارها را توجیه کند. بنابراین توجه به این امر، ظرفیت افراد برای صورت بندی رفتارهای خود به شکلی صحیح و کارامد را افزایش خواهد داد.

نیازهای بنیادین روانشناختی، خودمختاری، شایستگی، ارتباط، تک سرپرست.