فهم «میدان» بر مبنای اطوار معنایی آن

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله صفه، دوره: 30، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_SOFEH-30-3_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 231
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهنام نجفی

دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد

رضا شکوری

استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر

چکیده

در این مقاله هدف فهم وجوهی از چیستی فضای «میدان» است که، در بستر زبان فارسی، به مثابه مظهری از زندگی فارسی­زبانان، قابل­بررسی است، و تحقق این مهم فقط با تعمق در واژه «میدان» و جست­وجوی اطوار معنایی آن امکان می­یابد. به این منظور، به سراغ واژه­نامه­های فارسی و متون تاریخی رفته­ایم و اطوار معنایی «میدان» را با بهره­مندی از فنون حیطه زبان­شناسی چون یافتن حوزه­های معنایی، کشف روابط مفهومی، و درک استعاره­ها جست­وجو کرده­ایم. با استنباط ریشه­ها، معنی­ها، ترکیب­ها، مفاهیم مرتبط (مترادف و متناظر و متقابل­)، و استعاره­های «میدان»، این مفهوم را در درون شبکه­ای از مفاهیم جای داده و معنادار کرده­ایم و به روش تفسیری، چیستی آن را روشنی بخشیده­ایم. شبکه مفاهیم «میدان» زمان­مند است و با گذر زمان تحول می­یابد. با بررسی تحولات این شبکه به جست­وجوی تاریخ مفهوم «میدان» پرداخته­ایم و در روند تحولات آن مطالعه کرده­ایم. مبتنی بر نتایج حاصل­شده، «میدان»، به مثابه فضایی عمومی، حوزه­های معنایی متعددی را شامل می­شود که بر انواع مختلفی از کارکردها و صورت­های آن دلالت می­کنند و ضمن روشن کردن نقش و غایت «میدان»، از انعطاف این مفهوم خبر می­دهند. میدان، در کلان­ترین تعبیر، عرصه باز و گشاده­ای بوده که مجالی برای رویدادهایی بسیار متفاوت فراهم می­آورده است، از خریدوفروخت، به مثابه امری روزمره و دائمی، تا برگزاری مراسم ویژه در ایامی خاص که بزنگاه مواجهه شاه و اعیان با رعایا می­شده و سازوکار قدرت را تثبیت می­کرده است. «میدان» ظرفی بوده که فرصت نمایاندن و عیان شدن، هنرنمایی، و رقابت را فراهم می­آورده و صحنه­ای برای نمایش و داوری ترتیب می­داده است. بررسی تاریخ این مفهوم، در دل شبکه مفاهیمش، از تحولی حکایت می­کند که در تحول صحنه نمایش «میدان» ریشه دارد، وقتی مردم از تماشاچیان نمایش اعیان به بازیگران صحنه تبدبل می­شوند و میدان «عرصه اجتماع» ایشان خواهد بود.

کلیدواژه ها

میدان, معنی, زبان فارسی, شبکه مفهومی, تاریخ مفهوم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.