سعید مرادی - استادیار گروه مدیریت آمورشی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران.
علی اکبر امین بیدختی - استاد علوم تربیتی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

هدف: امروزه، تغییرات تکنولوژیکی، تاثیر به سزایی بر تمامی اجزای تشکیل دهنده ساختار آموزشی بر جای نهاده است.، به گونه ای که آموزش و پرورش را ناگزیر از اتخاذ سیاست های جدید، ازجمله اجرای سیستم مدرسه محوری در مدارس هیات امنایی کرده است، که به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر در نظام آموزشی مطرح است که اجرای کامل و عاجل آن در نظام آموزشی سبب برون رفت از مشکلات کنونی آموزشی خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف، ارائه یک الگوی عملیاتی برای ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور با توجه به خلاء ده ساله در نظام آموزش و پرورش کشورمان از منظر سیستم مدیریت مدرسه محور انجام شد.مواد و روش ها: محقق از لحاظ کیفی موضوع پژوهش را با استفاده از رویکرد داده بنیادی به منظور شناسایی شاخص ها و مولفه های سیستم مدیریت مدرسه محور جهت ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری این پژوهش شامل فهرستی ۲۰ نفره از سیاست گذاران و برنامه ریزان وزارت آموزش و پرورش به ویژه سازمان مشارکت های مردمی، اعضاء هیات علمی دانشگاه های معتبر و مدیران و معلمان مدارس هیات امنایی بوده است که در نهایت از میان این افراد، ۱۲ نفر تحت عنوان اعضای کمیته دلفی برای انجام مصاحبه پاسخ مثبت دادند و مصاحبه با آنان آغاز شد. در این پژوهش از مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده گردید.بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های کیفی حاصل از مصاحبه ها با مشارکت کنندگان در پژوهش (اعضاء کمیته دلفی)، کدگذاری باز، محوری، گزینشی و هم چنین تحلیل محتوای متن مصاحبه ها و در عین حال مطابقت آن ها با مبانی نظری، مقوله ها، عوامل اصلی و فرعی سیستم مدیریت مدرسه محور موثر در ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی، ۱۲ مقوله و عامل اصلی به ترتیب مشارکت، تعهد سازمانی، انعطاف پذیری، تفویض اختیار، استقلال، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، تمرکززدایی، رسالت، توانمندسازی، ساختار مجدد، و فرهنگ سازمانی و ۳۸ عامل فرعی مورد شناسایی قرار گرفتند. مجموع نتایج نشان داد که پیاده سازی و اجرای سیستم مدیریت مدرسه برای ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی کشور در حد متوسط می باشد. مدل حاصل از این پژوهش، ابزاری را مهیا می سازد که می تواند به طور عملی و ملموس به ارزیابی عملکرد مدارس هیات امنایی در حیطه ویژگی های اختصاصی و فرعی مدل جهانی مدیریت مدرسه محور پرداخته و شتاب به سمت عدم تمرکززدایی را سرعت ببخشد. لازم است آموزش و پرورش در یک برنامه ریزی بلندمدت (حداقل پنج ساله) ضمن فراهم کردن زمینه های لازم و مد نظر قرار دادن الگوی پژوهش حاضر، به تدریج نسبت به استقرار سیستم مدیریت مدرسه محوری در مدارس هیات امنایی اقدام نمایند.

مدیریت مدرسه محور, مدارس هیات امنایی, نظام آموزش و پرورش, ارزیابی عملکرد