شناسایی الگوی رهبری آموزشی مدیران مدارس (مطالعه موردی: دوره اول ابتدایی شهر تهران)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، دوره: 13، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_MPES-13-2_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 209
نویسندگان
دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
دانشیار، گروه علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
استاد گروه علوم تربیتی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های رهبری آموزشی مدیران مدارس دوره اول ابتدایی شهر تهران انجام شده است چرا که رهبری یک عامل کلیدی برای بهبود عملکرد سازمان است و موفقیت یا شکست سازمان وابسته به اثربخشی رهبری در تمام سطوح است.مواد و روش ها: پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر داده ها کیفی مبتنی بر روش داده بنیاد و از نظر ماهیت اجرا، توصیفی است. جامعه آماری پژوهش، خبرگان و متخصصان حوزه رهبری آموزشی و اساتید دانشگاهی دارای سوابق پژوهشی و عملیاتی مرتبط با موضوع رهبری آموزشی (شامل کلیه مطلعین کلیدی در حوزه رهبری آموزشی، مدیران ارشد آموزش و پرورش و صاحبان آثار علمی (کتب، مقاله و ...) در حوزه رهبری آموزشی) بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند و به روش گلوله برفی تعداد ۱۸ نفر برای مصاحبه انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده های مورد نیاز مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و سپس فن دلفی و بارش مغزی نیز انجام شد. پس از انجام مصاحبه، اجرای فن دلفی و بارش مغزی اطلاعات بدست آمده جمع بندی شد و سپس به کمک نظریه داده بنیاد اقدام به مقوله بندی و کدگذاری مفاهیم شد و الگوی نهایی بدست آمد. برای تحلیل داده های کیفی از روش کدگذاری باز، تولید مفاهیم اولیه، تولید مقوله های عمده، کدگذاری محوری و ارتباط بین مقوله ها، کدگذاری انتخابی استفاده شد. برای تعیین اعتبار درونی یافته ها، از تطبیق داده ها با مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهش، مصاحبه با افراد کانونی و اخذ نظرات و رهنمودهای گروهی از خبرگان استفاده شد و قبل از کدگذاری، بررسی نهایی به عمل آمد. به منظور تعیین اعتبار بیرونی یافته ها از تکنیک های حصول اشباع نظری، استفاده از رویه های ویژه کدگذاری و تحلیل نمادها و نشانه ها و توصیف غنی داده ها، بهره گرفته شد. به منظور تعیین روایی یافته ها نیز از تکنیک های جمع آوری داده ها از منابع متعدد، تحلیل موارد منفی و انعطاف روش استفاده شد که همگی بیانگر اعتبار و روایی مناسب یافته های پژوهش بودند.بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان داد الگوی ارائه الگوی رهبری آموزشی مدیران مدارس دوره اول ابتدایی شهر تهران دارای ۲۴۸ شاخص، ۳۹ مولفه و ۵ بعد است. ابعاد و مولفه های بدست آمده عبارت اند از: بعد اعتقادی (شامل مولفه های ارزشی، تجسم گرایی، جامعیت، تعمق و انعطاف پذیری)، بعد ساختار کار و محیط (شامل مولفه های ارزیابی آموزشی، نظارت آموزشی، مدیریت بر فرایند یاددهی-یادگیری، رشد و توسعه حرفه ای، گفتمان آموزشی و مدل سازی)، بعد سبک رهبری (شامل مولفه های اداری/مدیریتی، مشارکتی، تحولی، توزیعی، تعاملی، آزادمنشانه، هیجانی، آموزش مدار، اخلاقی و اقتضایی)، بعد توانایی سازمانی و کاری رهبر (شامل مولفه های تعیین جهت، تجزیه و تحلیل و قضاوت، مدیریت بهبود، توانایی سازمانی، فرهنگ سازمانی، جو سازمانی، ارتباطات اثربخش، اقتدار حکمتی) و بعد ویژگی های شخصی، عقلی و عاطفی رهبری (شامل مولفه های نفوذ، بصیرت، چالش پذیری، الهام بخشی، روحیه بخشی، مصمم بودن، حساسیت، تفکر واگرا، علایق و انگیزه های شخصی و ارزش مداری) است. پس مصاحبه با خبرگان ۲۲۴ شاخص، ۳۳ مولفه و ۴ بعد شناسایی شد که با اجرای فن دلفی و بارش مغزی در قالب کدگذاری انتخابی تعدادی شاخص، مولفه و بعد حذف، اصلاح و اضافه شد که نهایتا تعداد ۲۴۸ شاخص، ذیل ۳۹ مولفه و ۵ بعد دسته بندی شدند. بنابراین نتایج بدست آمده حکایت از آن دارد که ارائه الگوی رهبری آموزشی متناسب با ویژگی های خاص مدارس ابتدایی شهر تهران ضروری است و عملیاتی نمودن آن در سطح مدارس ابتدایی نیازمند حمایت همه جانبه مسئولان و تصمیم گیرندگان آموزش و پرورش می باشد.کلیدواژه ها
مدارس دوره ابتدایی, رهبری, رهبری آموزشی, مدیران مدارساطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.