سحر صالحی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، دانشکده هنرو معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
منصور کلاه کج - استادیار دانشکده هنر شوشتر، دانشگاه شهید چمران اهواز

ساخت مسجد جامع شوشتر از سال ۲۵۴ هجری شروع و احتمالا تا سال های ۵۱۲ - ۵۲۹ هجری دوره خلافت خلیفه بیست ونهم المسترشدبالله ابومنصورفضل بن المستظهربن المفتدی، طول کشید. می توان آن را یکی از مساجد اوایل دوره اسلامیدر ایران دانست که در دوره های متمادی مورد مرمت و بازسازی قرارگرفته است. مسجدجامع نایین نیز در قرن های سوموچهارم هجری ساخته شد. این دوبنا دارای کتیبه های کوفی برگدار به شیوه گچ بری هستند از آنجایی که کتیبه های ایندو بنا می تواند هم دوره باشند این سوالات مطرح شده، که تزیینات متصل به حروف کتیبه های کوفی محراب مسجدجامع شوشتر و نایین کدامند و چگونه ارتباطی از نظر ساختاری با هم دارند؛ منشا تاثیرپذیری این تزیینات متصله کدامنقوش می باشند؟ رویکرد این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با استناد به شواهد و مدارک تصویری به بررسی، تحلیل وتطبیق موضوع می پردازد. هدف این پژوهش شناخت ساختاری عناصر تزئینی متصل به کتیبه های کوفی محراب و بالایمحراب مسجد جامع شوشتر می باشد. در این راستا به تطبیق تزیینات متصل به این کتیبه های کوفی با تزیینات متصلبه کتیبه های کوفی مسجد جامع نایین و نقوش دوره ساسانی می پردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد؛ کتیبه هایکوفی مورد تحلیل در دو مسجد جامع شوشتر و نایین در طراحی برگچه های سه لبی، نقوش استفاده شده در پس زمینه وهمچنین بکارگیری حاشیه زنجیره وار در اطراف متن کتیبه ها دارای ساختاری مشابه می باشند. علاوه بر این کتیبه هایکوفی مسجد جامع شوشتر همانندی خود را با گچ بری های هنر ساسانی حفظ کرده به گونه ای که می توان گفت تزییناتمورد استفاده در پس زمینه، حاشیه زنجیره وار اطراف کتیبه و همچنین تزیینات متصل به حروف کتیبه های کوفی محرابو بالای محراب مسجد جامع شوشتر برگرفته از گچ بری های هنر دوره ساسانی می باشند.

کتیبه کوفی، مسجد جامع، شوشتر، نایین، ساسانی