رقیه برزگر - دانشگاه شیراز
محمدحسن کریمی - دانشگاه شیراز
خلیل اله سردارنیا - دانشگاه شیراز
محمد مزیدی - دانشگاه شیراز

در دنیای امروز، تربیت سیاسی و مدنی بخشی از فرآیند توسعه­ ی سیاسی و مهم­ترین سازوکار برای شهروندسازی به شمار می­ آید که در جهت برقراری حاکمیت و وحدت ملی، نقشی اساسی ایفا می­ کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی چیستی تربیت سیاسی، اهداف و در نهایت یافتن سازوکار و روش تربیت سیاسی مناسب در ایران است. مقاله­ ی پیش رو، درصدد پاسخ به این دو پرسش اصلی است: ۱. تربیت سیاسی چیست؟ و ۲. اهداف، سازوکارها و بایسته­­ های روشی تربیت سیاسی در ایران چگونه است؟ پارادایم پژوهش حاضر کیفی است. بدین جهت برای پاسخ به سوال اول در چارچوب رویکردی پدیدارشناسانه با بررسی دیدگاه­ های مختلف، مفهومی کلی از تربیت سیاسی ارائه گردیده و سپس در پاسخ به پرسش دوم، از روش تحلیل منطقی فرارونده یا تحلیل استعلایی (transcendental) استفاده شده است. یافته ­های پژوهش، بیانگر این است که تربیت سیاسی پروسه ­ای است که از طریق آن مشروعیت حاکمیت، قانون­ مداری، گفتمان، بهبود زندگی و شکوفایی انسان تحقق می­ یابد. این امر مستلزم ایجاد دموکراسی، بستر گفتمانی و حوزه­ ی عمومی است که با فراهم ساختن شرایط فردی (۱. آشنایی با روش استدلال یا منطق؛ ۲. آشنایی با سواد حقوقی یا قانون اساسی و حقوق شهروندی) و شرایط اجتماعی (۱. آزادی بیان و عقیده؛ ۲. مکانی برای تبادل نظر) در سایه­ ی تعلیم و تربیت، محقق می ­شود. 

تربیت سیاسی, حوزه ی عمومی, دموکراسی, اهداف و بایسته های روشی تربیت سیاسی, ایران