مناقشه حقوق بشری ایران و آمریکا؛ هویت یا قدرت

پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ باعث ایجاد تحولی عمیق و اساسی در روابط ایران و آمریکا شد. تحت تاثیر تحول یادشده، آمریکا جایگاه سابق خود به­عنوان فعال ترین کشور در عرصه­ ی سیاست خارجی ایران را از دست داد. در این میان، موضوعاتی چون حقوق بشر، اشاعه­ ی سلاح­ های هسته­ ای، برنامه­ ی موشکی و سیاست منطقه ­ای ایران در کانون مناقشات دو طرف قرار داشته است. حقوق بشر بخش قوام­ یافته­ ی حقوق بین­ الملل بوده که ساختاری نهادی دارد و جزء لاینفک کنش و واکنش­ های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سراسر جهان است. کشورها برای ترویج و حمایت از حقوق بشر آن را پذیرفته و متعهد به حمایت از آن شده­ اند. برداشت و تلقی متفاوت ایالات متحده ­ی آمریکا و جمهوری اسلامی ایران از مقولات قدرت و هویت بر تمایزات و اختلافات دو طرف در حوزه ­ی مسائل حقوق بشری شکل داده است. در این ارتباط، مقاله­ ی حاضر درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که مناقشه­ ی حقوق بشری ایران و آمریکا در پرتو کدام سازه­ های نظری و تحلیلی قابل تبیین است؟ برای پاسخ به این پرسش اصلی و دستیابی به اهداف پژوهش، این جستار با استفاده از روش تحلیل گفتمان و استناد به گزاره­ های نظری سازه­ انگاری و نئورئالیسم، به دنبال بررسی تاثیرات هویت و قدرت بر رفتارهای سیاسی دو کشور است. یافته­ های پژوهش نشان می ­دهد که دو کشور در منازعه­ ی حقوق بشری خود به تناسب شرایط از دو محور قدرت یا هویت بهره گرفته­ اند.

کلیدواژه ها:

حقوق بشر ، ایران ، آمریکا ، قدرت ، هویت