سیدهادی حسینی - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه تهران
حسین حاتمی نژاد - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران

شهرها با وجود آنکه تنها ۲ درصد از سطح زمین را اشغال کرده اند. بیش از نیمی از جمعیت جهان را در اختیار دارند. آن ها مصرف کننده سه چهارم منابع طبیعی جهان و همچنین تولید کننده قسمت عمده ای از آلودگی ها و ضایعات محیطی هستند. از اینرو شهرها در فرایند پایداری جهانی نقش دارای نقش مهم و غیرقابل انکاری می باشند. یکی از اصلی ترین مولفه ها در فرایند توسعه پایدار شهری، احترام به جایگاه و منزلت محیط زیست به عنوان موجودی زنده و شایسته احترام می باشد. یکی از مولف های اساسی در پایداری محیط زیست، پایداری منابع آبی است. یافته ها حاکی از این است که برخی از ارگانیسم های ساده می توانند بدون هوا زندگی کنند، در حالی که حیات هیچ ارگانیسمی بدون آب ممکن نیست. این تاکیدی است بر جایگاه غیرقابل انکار آب در فرایند توسعه پایدار، تاریخ کوشش بشر در تغییر و کنترل محیط زیست، اصولا تاریخ استفاده بیش از پیش بشر از انرژی برای برآوردن احتیاجاتش است. رشد مصرف گرایی در ارتباط با منابع آبی نیز دیده می شود. بررسی ها حاکی از این است که میزان رشد سرانه آب ۲.۵ درصد در مقایسه با میزان رشد جمعیت (۱.۷ درصد) جهان است که در طول قرن بیستم این میزان مصرف ۶ برابر شده است. این روندها گویای این واقعیت است که نمی توان به آینده چندان امیدوار بود و بایستی تغییرات اساسی را در نوع نگرش مان نسبت به زندگی و جهان پیرامون ایجاد کنیم. برای دستیابی به پایداری، تغییرات در سطوح وسیعی باید صورت گیرد، در قوانین و مقررات، نهادها و بخصوص ارزش های حاکم بر جامعه. یکی از زمینه هایی که نیازمند تغییرات اساسی است، ارزش های حاکم بر جامعه است. قدم اصلی در تغییر ارزش های حاکم بر جامعه، تدوین اصولی اخلاقی است. چرا که اخلاقیات، اصولی وابسته به وجدان و درون آدمی هستند که دربردارنده علایق و آرزوهای او می باشند و سرچشمه رفتارهای انسانی و سیستم های ارزشی او را شکل می دهند. باور ما براین است که قدم اول در پایداری استفاده از منابع طبیعی و به طور خاص منابع آب، تدوین اصولی اخلاقی است که ضرورت حفاظت از سامانه های پشتیبان حیاط را به ما متذکر شوند. هدف ما در این مقاله تدوین اصولی است در حد بضاعت، برای دستیابی به پایداری شهری با تاکید ویژه بر مدیریت منابع آبی شهرها.

پایداری جهانی، پایداری شهری، محیط زیست، اخلاقیات، منابع آبی