فاطمه سادات طاهری - استادیار دانشگاه کاشان

واسوخت­سرایی در اصطلاح به اشعاری ساده و فارغ از پیچیدگی­های حاصل از آرایه­های ادبی معنوی اطلاق می­شود که روی­گردانی از معشوق درونمایه اصلی آنها را تشکیل می­دهد. مقاله حاضر با بررسی توصیفی- تحلیلی غزلیات سنایی  با پاسخ دادن به این سوالات که آیا سنایی در غزلیات خویش به واسوخت­سرایی گرایش داشته یا نه و در صورت اثبات این موضوع، واسوخت­های او چقدر با موازین طرز مشهور واسوخت مطابقت دارد؟ تبیین می­کند سنایی در قرن ششم بدون به­کارگیری اصطلاح واسوخت در بسیاری از ابیات خود به­طورضمنی و آشکارواسوخت­­­سرایی کرده­است؛ در این ­راستا نگارنده با ذکر شواهد متعددی از غزلیات وی ثابت­­­ می­کند سنایی از یک سو به دلیل سرخوردگی از معشوق زمینی و از سوی دیگر به سبب دستیابی به عشق متعالی و ابداع قلندرانه­سرایی به اعراض از معشوق و سرودن «واسوخت­های تمام­عیار» که از نظر ساختار و محتوا کاملا با موازین طرز واسوخت مطابقت دارند، روی­آورده­است.

سنایی, غزل, واسوخت سرایی, مضامین واسوخت گرایانه, قلندرمسلکی