اعظم سلطان محمدی - دانشگاه شهید بهشتی
محمد رهگشای - دانشگاه شهید بهشتی

توده های نفوذی و نیمه عمیق آذرین باسن سنوزوئیک در رشته کوه صلوات، بخش شرقی فلات ماگمایی آذربایجان، شمال غرب ایران، دارای الگوهای ژئوشیمیایی آلکالن پتاسیک (شوشونیتی) می باشند. این توده های آذرین دارای ترکیب سنگ شناسی الیوین مونزوگابرو، مونزونیت، دیوریت و آلکالی فلدسپار سینیت هستند. این سنگ ها مقادیر SiO۲ ۵/۵۷ تا ۶۸ %، K۲O+Na۲O =۳۵/۱۱-۰۵/۷ و K۲O/Na۲O =۰۳/۲-۷/۰ را نشان می دهند. تمامی نمونه های مورد مطالعه با عدد منیزیم پائین ( ۳۸<) و مقادیر نسبتا بالای Al۲O۳ (%۶۵/۱۷-%۱۴) مشخص می شوند. به علاوه تمامی نمونه ها دارای غنی شدگی از عناصر با شعاع یونی بزرگ (LILE)، عناصر نادر خاکی سبک (LREE) و تهی شدگی از عناصر با شدت یونی بالا (HFSE) و تهی شدگی ضعیف تا متوسط در عنصر یوروپیوم (Eu/Eu*= ۹۸/۰-۴۵/۰) نسبت به مقادیر به هنجار شده گوشته اولیه می باشند. نمونه های مورد مطالعه با ناهمگنی در مقادیر ایزوتوپی استرنسیوم و نئودیمیوم با مقادیر Sr۸۷/Sr۸۶= ۷۰۶۳۲/۰-۷۰۵۳۹/۰ و Nd۱۴۳/Nd۱۴۴= ۵۱۲۶۰۷/۰- ۵۱۲۵۴۲/۰ مشخص می شوند. الگوهای ژئوشیمی ارائه شده بیانگر این است ماگمای مادر این دسته از سنگ ها از ذوب منبع لیتوسفر گوشته ای غنی شده تشکیل شده است. در این موارد، وجود یک آنومالی حرارتی برای ذوب بخشی لیتوسفر گوشته ای و تشکیل ماگمای مادر ضروری است. توده های نفوذی مورد نظر در یک رژیم تکتونیکی همراه با کشش یا نازک شدگی لیتوسفر در ائوسن-الیگوسن در فلات ماگمایی آذربایجان جای گرفته اند.

توده نفوذی آلکالن پتاسیک, رشته کوه صلوات, لیتوسفر گوشته ای