اسماعیل خلیفه - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری تهران، ایران.

نقش دیوان بین المللی دادگستری در توسعه تدریجی حقوق بین الملل با رویکرد روابط کنسولی و حمایت از حقوق یک کشور و اتباع آن تحت کنوانسیون روابط کنسولی وین مصوب ۱۹۶۳ قابل توجه است. دیوان در سال ۲۰۱۹ با تشخیص این که پاکستان، تعهدات خود را وفق ماده ۳۶ کنوانسیون روابط کنسولی وین مصوب ۱۹۶۳ نقض کرده است، رای خود را در خصوص یکی از اتباع هندوستان؛ آقای کولبوشان جاداف، صادر کرد. با توجه به نقض های مکرر صورت گرفته نسبت به آقای جاداف ذیل ماده ۳۶ کنوانسیون در خصوص عدم اطلاع ایشان از حقوق خود، عدم اعطاء دسترسی کنسولی به ماموران کنسولی هندوستان و هم چنین عدم ایجاد فرصت ملاقات و گفتگو، دیوان بین المللی دادگستری دولت پاکستان را محکوم می نماید. بنابراین، پاکستان متعهد است که - از هر طریقی که خود انتخاب می کند - اقدامات و تصمیمات خود در خصوص محکومیت و مجازات جاداف را تحت بررسی و بازنگری (تجدید نظر) موثری قرار دهد. این رای دیوان، بیانگر این حقیقت است که اختلافات را می توان به صورت قضائی و مسالمت آمیز حل و فصل نمود. این مقاله به یکی از مهم ترین پرونده های مرتبط با حقوق کنسولی می پردازد که از این حیث که به پرونده ای از اتباع یک کشور می پردازد، حائز اهمیت است. در این نوشتار با رویکردی توصیفی - تحلیلی بر آن هستیم که علاوه بر بررسی موشکافانه رای دیوان، به تعهدات پاکستان و هم چنین پیامدهای پیش آمده متعاقب رای مذکور برای پاکستان و هند اظهار نظر کنیم.

دیوان بین المللی دادگستری، جاداف، حقوق کنسولی، ماده ۳۶ کنوانسیون وین، هندوستان، پاکستان.