ادبیات کودک و نوجوان در دوره مشروطه و معاصر

لالایی ها، مثلها، ترانه های کودکان، افسانه های خردسالان، داستانهای ماجرایی و حماسی و عاشقانه و اسطوره ها که همه زائیدهی تخیل وتفکر مردم اعصار مختلف هستند؛ بنیاد و اساس ادبیات کودکان و نوجوانان را تشکیل میدهد. بنابراین ادبیات کودکان سرچشمه در فولکلور و فرهنگ عامه دارد و به کهنسالی زندگی بشر بر روی زمین است ولی تاریخ را که تورق می کنیم و به عقب برمی گردیم، می بینیم که یکی از ریشه های ادبیات کودک ایران، دوران پس از مشروطه است، تا جایی که خیلی ها عقیده دارند که ادبیات کودک به شکل امروزی اش از این دوره شروع شده است در دوره مشروطه گونه های ادبی تازه در ادبیات کودکان پدید آمد . ترجمه آثاری از ادبیات کودکان و نوجوانان کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی، نگارش رمانهای نوجوانان، پدیداری ادبیات غیر داستانی در مقوله هایی همچون تاریخ و علوم، نگارش داستان کوتاه یا حکایت نو و انتشار نشریه برای نوجوانان، از دستاوردهای ورود فرهنگ غرب به ایران و برخورد آن با فرهنگ سنتی کشورمان بود .با پدیداری این گونه های ادبی، گستره ادبیات نو کودکان ایران شکل گرفت.گسترش چنین پدیده هایی به دگرگونی اندیشه کودک و نوجوان ایرانی انجامید . نخستین گامهایی است که به سوی ادبیات کودک برداشته میشود سال ۱۳۴۰ نقطه عطفی در تاریخ ادبیات کودک و نوجوان است. در این سال چرخشی بنیادین در کتابهای درسی پدیدار شد. روش تدریس و مطالب کتابهای جدید، سن مطالعه را تقریبا سه سال پایین آورد و بدین ترتیب جمعیت کتابخوان چندین برابر شد. در همین سال نخستین کتاب مدون ادبیات کودک چاپ شد . بدون شک مهم ترین کتاب برای بررسی این مفهوم کتاب "احمد یا سفینه طالبی نوشته میرزا عبدالرحیم طالبوف (متولد ۱۲۵۰ هجری قمری) کتاب احمد شکلی دایره المعارفی دارد و نویسنده در قالب گفت و گو خود در جایگاه پدر با یک کودک خیالی به نام احمد مجموعه از اطلاعات عمومی را به خواننده ارائه می کند. دراین مقاله سعی شده که اثرات دوره مشروطه و دوره معاصر بر روی ادبیات بررسی شود و سیر تداوم و تکامل ادبیات کودک و نوجوان در این دوره ها با توجه به ویژگی های آن دوران، شاعران آن زمان و نوع ادبیات آن زمان و از همه مهم تر توجه به کودکان و شعرهای کودکانه توضیح داده شود .روشی که در این مقاله با کمک همکاران نوشته و گردآوری شده، روش کتابخانه ای می باشد .

کلیدواژه ها:

ادبیات کودک و نوجوان ، عصر مشروطه ، عصر معاصر ، ادبیات اندرزی