بازخوانی انتقادی شروح آثار خاقانی و نظامی با تکیه بر برخی از اصطلاحات بازیهای نرد و شطرنج

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: متن شناسی ادب فارسی، دوره: 13، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_RPLL-13-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 202
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شیرزاد طایفی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مهدی رمضانی

دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

متون برجسته نظم و نثر کهن فارسی بخشی از میراث فرهنگی ایران را تشکیل میدهد. آشنایی با جنبههای مختلف این بخش از میراث فرهنگی، در گرو دسترسی به اشکال و شرحهای معتبر و بدون تحریف و یا کمتحریف آن متون است؛ در مقابل، مراجعه به نسخهها و شرحهای نامعتبری از این آثار، به فاصلهگیری از شکل اصیل آنها و بیگانگی با مظاهری از میراث فرهنگی خواهد انجامید. آثار خاقانی و نظامی ازجمله این متون است که پژوهشگران مختلفی کوشیدهاند گامی برای گشودن گرههای لفظی و معنایی و... آنها بردارند که گاهی موفق بوده و گاهی به خطا رفتهاند. در این پژوهش با بهرهگیری از روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر استقراء، به خوانش انتقادی برخی از شروح اشعار خاقانی و نظامی با محوریت اصطلاحات بازیهای شطرنج و نرد و متعلقات آن پرداخته میشود؛ همچنین از مطالب بحثشده، شرح مقرون به صواب ارائه خواهد شد. دستاوردهای پژوهش نشان میدهد که برخی از شارحان در رویارویی با ترکیبات و اصطلاحات این دو بازی، یا چشمبسته گذشتهاند و یا متوجه اصل مسئله نشده و درنهایت برداشتهای غیرموجهی داشتهاند. نگرش نویسندگان، بازخوانی انتقادی این شروح است؛ به همین سبب از نشاندادن وجوه نامتناسب و توجیهناپذیر برداشتهای صورتگرفته در این شرحها ناگزیر بودهایم.

کلیدواژه ها

اصطلاح, شطرنج, نرد, خاقانی, نظامی, نقد, شرح

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.